Την αποκήρυξη της αποτυχημένης οικονομικής πολιτικής της τελευταίας πενταετίας, που οδηγεί στην καταστροφή της Ελλάδας, και τη δημιουργία μιας κοινής δεξαμενής «παρκαρίσματος» του χρέους των κρατών-μελών της ευρωζώνης, με σκοπό την εξυπηρέτησή του σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, προτείνει ο οικονομολόγος Τζέιμς Γκαλμπρέιθ.

Την ανάγκη για εκ βάθρων αλλαγή των ευρωπαϊκών θεσμών, που θα ξεπεράσει τους αυστηρούς όρους της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, επισήμανε με συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.», κατά τη διάρκεια της διημερίδας «Εξοδος από την κρίση: Η πρόκληση της εναλλακτικής πορείας», που διοργάνωσαν το ΙΝΕΡΠΟΣΤ και το Ινστιτούτο Levy.

Ο Αμερικανός φιλελεύθερος, σε μια αριστερή τοποθέτηση, τονίζει πως απαιτείται η ολοσχερής καταστροφή θεσμών, όπως η τρόικα, αλλαγή πολιτικής από τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ειδάλλως θα αποτύχει το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Και ξεκαθαρίζει ότι το πρόγραμμα, το οποίο πηγάζει από την αναγκαιότητα της γερμανικής πολιτικής, δεν δουλεύει στην κατεύθυνση της ανάπτυξης, αλλά οδηγεί στην καταστροφή της Ελλάδας.

Συνέντευξη στην Ελένη Κωσταρέλου

-Η Ελλάδα κλείνει δύο χρόνια στο Μνημόνιο. Η πολιτική που εφαρμόζεται οδηγεί στην έξοδο από την κρίση;

Οχι. Χρειάζεται μια διαφορετική πολιτική εξόδου από την κρίση. Αυτό είναι ξεκάθαρο. Θα γίνει σίγουρα μια διάσωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος γενικότερα, το οποίο βρίσκεται σε κίνδυνο. Είναι απαραίτητη μια αλλαγή πολιτικής από τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Κι αυτό που μπορεί να κάνει η Ελλάδα είναι να ενισχύσει αυτή την πολιτική, τονίζοντας την αδικία και την αναποτελεσματικότητα των πολιτικών που έχουν ακολουθηθεί, αρχίζοντας από το να αρνηθεί να εφαρμόσει το Μνημόνιο. Είναι μια πολιτική τιμωρίας, μια αρπακτική πολιτική, απεχθής, που επιβλήθηκε βίαια.

-Η τρόικα κάνει το ένα λάθος μετά το άλλο. Στην αρχή δεν εκτίμησαν σωστά τα μειωμένα έσοδα από ΦΠΑ. Μετά αποκαλύφθηκε ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής. Ευθύνεται η τρόικα, ήταν η αδύναμη ελληνική οικονομία ή ήταν πολιτική επιλογή;

Ενας λογικός άνθρωπος, ο οποίος βλέπει την κατάσταση απ” έξω θα οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι οι πολιτικές που έχουν επιβληθεί στην Ελλάδα δεν πηγάζουν από μια λογική για το τι θα έπρεπε να γίνει, για να επιστρέψει η ελληνική οικονομία στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Πηγάζουν από την αναγκαιότητα της γερμανικής πολιτικής, το συμφέρον των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών και από την ιδεολογία των οικονομολόγων της τρόικας, οι οποίοι καθορίζουν τις αποφάσεις και τις πολιτικές.

Η Ελλάδα αναγκάστηκε να συμμορφωθεί με πολιτικές, βασικά με τις ίδιες πολιτικές που έχουν επιβληθεί σε όλους. Στην αρχή σε χώρες της Ασίας και σε πολλές άλλες. Αυτή δεν είναι μια καινούργια ιστορία. Είναι μια ιστορία επαναλαμβανόμενης αποτυχίας. Για να αλλάξουν αυτές οι πολιτικές απαιτείται η ολοσχερής καταστροφή αυτών των θεσμών. Εξαρτάται από την Ελλάδα αυτή τη στιγμή.

-Ευθύνεται η Μέρκελ ή οι πολιτικές;

Η Μέρκελ είναι μια εξαιρετικά τυπική πολιτικός, η οποία εκλέγεται στη Γερμανία και η οποία πρέπει να ικανοποιήσει τους ψηφοφόρους της, να διατηρήσει τη θέση της ως προς την οικονομική πολιτική, μια θέση που βασίζεται σε μια εξαιρετικά ρητορική αντιδραστική πολιτική και δεν είναι λογική. Οι άνθρωποι στη Γερμανία, Αυτό που πιστεύουν οι άνθρωποι στη Γερμανία, ότι η χώρα τους μπορεί να έχει συνεχώς πλεονάσματα χωρίς κανένας άλλος να έχει ελλείμματα, είναι λάθος, αντίκειται σε βασικές μαθηματικές αρχές. Αλλά ικανοποιούν μια οπτική περισσότερο θεατρική. Δεν νομίζω ότι κανείς γνωρίζει τις προσωπικές απόψεις της κ. Μέρκελ, αλλά σίγουρα και η ίδια είναι αναγκασμένη να δρα μέσα σε ένα συγκεκριμένο πολιτικό πλαίσιο, εντός πολιτικού συστήματος.

- Τι πιστεύετε ότι συμβαίνει πραγματικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση; Είναι μια οικονομική κρίση ή κρύβει και μια πολιτική κρίση; Είναι μόνο ευρωπαϊκή ή είναι διεθνής;

Από καιρό έχει συμβεί μια υποχώρηση της προοδευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Τις έχει διαδεχθεί μια αντιδραστική, δυσλειτουργική θεώρηση, η οποία συμπτωματικά έχει υιοθετήσει τη θέση των πιστωτών και των πιο ανταγωνιστικών βιομηχανικά χωρών. Συγκεκριμένα προς όφελος της Γερμανίας και σε βάρος όλων των άλλων. Κι αυτό θα μπορούσε να συνεχιστεί για καιρό, αρκεί να συνεχιζόταν η δανειοδότηση των κρατών, με σκοπό τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων. Αλλά αυτό τελείωσε πέντε χρόνια πριν. Και για να γίνει οποιοδήποτε βήμα πλέον πρέπει να αλλάξουν ριζικά οι ιδέες και η πολιτική κατεύθυνση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κι αν αυτή η αλλαγή δεν συμβεί, και δεν έχει συμβεί μέχρι τώρα, τότε το ευρωπαϊκό εγχείρημα θα αποτύχει.

-Το PSI και η επαναγορά ομολόγων δεν στάθηκαν ικανά να περιορίσουν το δημόσιο χρέος. Θεωρείτε ότι απαιτείται ένα τρίτο γερό κούρεμα του ελληνικού χρέους;

Καταρχάς πιστεύω ότι δεν είναι δυνατόν να περιορίσεις το χρέος όταν έχεις μια οικονομία σε ύφεση, γιατί αυξάνει το χρέος ως ποσοστό ενός ΑΕΠ που βυθίζεται. Αλλωστε, το χρέος δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Η Ελλάδα έχει ανάγκη να προστατεύσει το εισόδημα του οικονομικά αδύναμου πληθυσμού. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο επεκτείνοντας τα προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης, τα προγράμματα ενίσχυσης των ανέργων, τις συντάξεις κ.λπ., σε λογικά επίπεδα. Κι αυτά πρέπει να γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από τον πυρήνα της Ευρώπης. Με αυτό τον τρόπο στις ΗΠΑ στέκονται όρθιες πολιτείες, όπως η Φλόριδα. Συνεπώς, η αλλαγή κατεύθυνσης πρέπει να γίνει στη βάση της αδρανοποίησης των χρεών. Θα μπορούσε να γίνει στη γραμμή της μετριοπαθούς πρότασης του Γιάννη Βαρουφάκη, το 60% των χρεών κάθε χώρας να μεταφερθεί σε μια κοινή δεξαμενή, η οποία μετά θα μπορεί να εξυπηρετηθεί με πολύ χαμηλό επιτόκιο. Αυτό θα γίνει για να ανακουφιστούν οι υπερχρεωμένες χώρες από τα υψηλά επιτόκια, αλλά και για να αλλάξει η ψυχολογία των χωρών. Να γίνει ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα κοινό χρέος. Χωρίς αυτό, μέτρα που απλώς επιβάλλουν απώλειες σε συγκεκριμένες ομάδες ομολογιούχων, δεν θα αποκαταστήσουν την πρόσβαση στις αγορές.

-Πότε εκτιμάται ότι μπορεί η Ελλάδα να ανακάμψει πραγματικά; Με αυτό το πρόγραμμα, ποτέ;

Αυτό το πρόγραμμα είναι προφανές ότι δεν δουλεύει στην κατεύθυνση της ανάκαμψης, αλλά για να καταστρέψει την Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει τώρα. Αφήνει τη χώρα βαθιά εξαθλιωμένη. Η χώρα έχει δεχθεί τεράστιες πιέσεις. Ολοι μπορεί να το δουν αυτό. Ολοι μιλούν γι” αυτό όλη την ώρα, τις χαμένες θέσεις εργασίας, τη μετανάστευση. Η απάντηση στην ερώτησή σας είναι όταν θα υπάρχει αλλαγή ιδεών, αλλαγή πολιτικής. Δεν έχω αναφέρει ακόμη ότι χρειάζεται μια εκ βάθρων αλλαγή των ευρωπαϊκών θεσμών. Γιατί πολλά από αυτά που χρειάζεται να γίνουν, μπορεί να γίνουν, ξεπερνώντας την Ευρωπαϊκή Συνθήκη. Και τίποτα από αυτά δεν θα συμβεί μέχρι η ηγεσία της Ευρώπης να αποφασίσει ότι απαιτείται μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση, μια αποκήρυξη της αποτυχημένης προσέγγισης των τελευταίων πέντε ετών. Χρειάζεται να υπάρξει ουσιώδης αλλαγή, αλλά και αλλαγή ψυχολογίας. Πρέπει να αρχίσει ο κόσμος να λέει «εντάξει», περάσαμε τον σκόπελο, τώρα είμαστε πραγματικά εταίροι, τώρα μπορεί να δραστηριοποιηθούμε σε οικονομικό επίπεδο, να ανοίξουμε επιχειρήσεις, να δώσουμε δάνεια, να προσλάβουμε ανθρώπους. Γιατί μπορούμε να δούμε κάποια ελπίδα για το μέλλον. Είναι ένα μεγάλο τεστ.

Τζέιμς Γκαλμπρέιθ, οικονομολόγος

www.efsyn.gr