Μα τι διάολο συνέβη και ξαφνικά όλοι μιλούν για εκρηκτικές εισοδηματικές ανισότητες; Σεισμός; Κατολίσθηση; Περίπου! Μόνο που δεν έπεσε κάνας βράχος, αλλά το βιβλίο-σταθμός του δαίμονα της γαλλικής σοσιαλδημοκρατίας Τομά Πικετί «ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ στον 21ο αιώνα». Ηδη έγινε μπεστ σέλερ δεκαετίας. Στις ΗΠΑ, όχι στη Γαλλία!
Υποτίθεται ότι το θέμα των εισοδηματικών ανισοτήτων θα το έλυνε άπαξ διά παντός η ελεύθερη αγορά. Οχι μόνη της. Με μεταρρυθμίσεις. Στη μεν αγορά εργασίας για να αποδυναμωθούν τα συνδικάτα και να πέσουν οι μισθοί. Στο δε φορολογικό σύστημα για να μειωθούν δραστικά οι φόροι που πληρώνουν οι έχοντες και κατέχοντες. Μα έτσι οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Πολύ σωστά. Αλλά οι αρχιτέκτονες του νεοφιλελεύθερου παραδείσου έχουν έτοιμη την απάντηση. Η συγκέντρωση πλούτου στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας είναι πρόσκαιρη. Λένε. Και αναγκαία. Για να δοθούν κίνητρα στους εργοδότες να κάνουν επενδύσεις ώστε να υπάρξει ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Με την πάροδο του χρόνου όλος αυτός ο πλούτος θα ρεύσει προς τη βάση της κοινωνικής πυραμίδας (trickle-down effect). Και θα ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Πώς; Πότε; Ενας Θεός ξέρει...
Κι έρχονται τώρα κορυφαίοι οικονομολόγοι όλων των αποχρώσεων και όλων σχεδόν των διεθνών οργανισμών (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ κ.ά.) να τινάξουν στον αέρα τη θεωρητική αυτή σούπα. Πρώτος ήρξατο χειρών δικαίων ο Πικετί. Με τον συμπατριώτη του από το Μπέρκλεϊ Εμανιουέλ Σάεζ τεκμηρίωσαν στατιστικά ότι τόσο μεγάλες εισοδηματικές ανισότητες είχαν να εμφανιστούν στις ΗΠΑ από το 1928, λίγο πριν από το μεγάλο κραχ. Με κυρίως ωφελημένους τους ζάπλουτους.
Ο διαπρεπής νεοφιλελεύθερος Ραγκουράμ Ράτζαν (της Σχολής του Σικάγου) προχώρησε ένα βήμα παραπέρα. Σε βιβλίο του χαρακτηρίζει τις εισοδηματικές ανισότητες ως το βαθύτερο αίτιο («κρυφό κάταγμα») της σημερινής οικονομικής κρίσης. Ο δε ΟΟΣΑ κάνει λόγο για παγκόσμιο φαινόμενο. Και επειδή δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται, στο κλαμπ των ανησυχούντων εντάχθηκαν εσχάτως η Goldman Sachs και η Standard & Poors! Τι σουρεαλιστικός αχταρμάς!
Τι έγινε λοιπόν; Χάθηκαν οι διαχωριστικές γραμμές; Οχι βέβαια. Μπορεί όλοι αυτοί να συμφωνούν ότι υπάρχουν εκρηκτικές εισοδηματικές ανισότητες που απειλούν το σύστημα, αλλά τις ερμηνεύουν με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Οι νεοφιλελεύθεροι τις αποδίδουν συνήθως σε αντικειμενικούς παράγοντες (τεχνολογία, παγκοσμιοποίηση). Ενώ οι ετερόδοξοι και αριστεροί σε πολιτικούς. Οι ζάπλουτοι κοσμοκράτορες - λένε - είναι μια πανίσχυρη συντεχνία που ελέγχει τα κοινοβούλια (money talks) και προωθεί νομοσχέδια κομμένα και ραμμένα στα μέτρα της.
Από τις παραπάνω ερμηνείες ξεπηδούν αβίαστα και οι ακολουθητέες πολιτικές. Πρώτον, αλλαγές στην αγορά εργασίας και στη φορολογία προς όφελος των μισθωτών για να γίνουν αντίπαλο δέος της παντοδύναμης εργοδοσίας. Δεύτερον, δραστική αύξηση των δημοσίων επενδύσεων στην παιδεία για να μπορούν όλοι να αποκτούν τις δεξιότητες της ψηφιακής εποχής. Τρίτον, χαλινό στην ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση. Ολ' αυτά βέβαια προϋποθέτουν την απελευθέρωση της πολιτικής από τον παρασιτικό εναγκαλισμό της συντεχνίας των ζάπλουτων...
Ο κ. Γιώργος Δουράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
Νέα από το Οικονομικό Επιμελητήριο
To Ερώτημα της Εβδομάδας
Βιβλιοπαρουσίαση
Σχολιάστε εδώ
για να σχολιάσετε το παραπάνω θέμα πρέπει να εισέλθετε