ΠΡΟ - ΕΚΤΑΣΕΙΣ

Ο Κώστας στον αντίποδα του Κωνσταντίνου

Του Κ. ΤΣΟΥΠΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

Αλλα, ασφαλώς, ήταν τα πολιτικά και κοινωνικά αιτήματα μετά την πτώση της χούντας και όχι η ενδυνάμωση του δημόσιου τομέα για να παίξει το ρόλο του στην οικονομική ανάπτυξη. Το «δώστε τη χούντα στο λαό» και το «ψωμί - παιδεία - ελευθερία» που βροντοφώναξαν από τις 24 Ιουλίου 1974 στους δρόμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης χιλιάδες λαού αντανακλούσαν το αίτημα για πολιτικές ελευθερίες και ατομικά δικαιώματα (κατάργηση όλου του μετεμφυλιακού παρασυντάγματος, όπως οι ν. 509 και 375, των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων, η νόμιμη δράση του ΚΚΕ και όλων των πολιτικών κομμάτων) αλλά και για καλύτερο επίπεδο ζωής και ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση.
Εμεινε στη σκιά το αίτημα για τη δημιουργία ενός ισχυρού και αποτελεσματικού δημόσιου τομέα, που θα παρείχε φθηνές και καλές υπηρεσίες στους πολίτες, θα προωθούσε την ανάπτυξη και θα συνέβαλλε στην αύξηση της απασχόλησης. Ηταν, όμως, ένα αίτημα σύμφυτο με την αποχουντοποίηση, με τη διαφάνεια στις προμήθειες (όπου είχαν διαπρέψει αρνητικά οι δικτάτορες) και με τα δυο πρώτα (ψωμί-παιδεία) του τριπτύχου που χαρακτήρισε ολόκληρη την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης (1974-1981).
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής -παρά τα όσα μπορεί να του καταλογίσει κανείς- διείδε το πρόβλημα, ιδιαίτερα δε το μεγάλο αναπτυξιακό και κοινωνικό κενό που άφησε ένας ισχνός δημόσιος τομέας και ένας αφυδατωμένος από το πελατειακό σύστημα ιδιωτικός. Το φρούτο των αποκρατικοποιήσεων δεν είχε ενσκήψει ακόμη και οι συνταγματάρχες περί άλλα ετύρβαζαν. Τους ενδιέφεραν οι μεγάλες προμήθειες του κράτους (το «Μπαλόσημο» και τα σάπια κρέατα που έφερε η δικτατορία από την Αργεντινή) και οι ληστρικές συμβάσεις που συνέχιζαν να εφαρμόζουν ή προσυπέγραψαν για το διυλιστήριο ΕΣΣΟ-Πάπας, την εταιρεία Πετρελαίων Βορ. Αιγαίου (πετρέλαια Θάσου) το Χαλυβουργείο της Θεσσαλονίκης (αργότερα Hellenic Steel), τη ΛΙΤΤΟΝ κ.ά.
Ο Κων. Καραμανλής επιχείρησε να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα. Στην επενδυτική άπνοια του ιδιωτικού τομέα αντέταξε ένα δυναμικό πρόγραμμα δημιουργίας βαριάς βιομηχανίας, ώστε η χώρα να αποκτήσει την απαραίτητη υποδομή, ενώ προχωρούσε στην κρατικοποίηση του τραπεζοασφαλιστικού ομίλου Ανδρεάδη (Εμπορική Τράπεζα, Ιονική - Λαϊκή, Αττικής, Πειραιώς, Φοίνιξ, Ναυπηγεία Ελευσίνας κ.λπ.), λόγω σοβαρών παραβάσεων νομισματικών κανόνων, αλλά και λόγω συνεργασίας του Στρ. Ανδρεάδη με τη χούντα των συνταγματαρχών.
Στο πρόγραμμα της βιομηχανικής υποδομής εντάχθηκαν οι σχεδιασμοί για τη Μονάδα Μολύβδου-Ψευδαργύρου, την Αλουμίνα, το Χρώμιο (την ΕΛΕΒΜΕ), ακόμη και για τη χρησιμοποίηση των γραμμών του τρένου που ξεκινούσε το πάλαι ποτέ από την πλατεία Λαυρίου στο κέντρο της Αθήνας και έφτανε στο Λαύριο.
Οι κατηγορίες για «σοσιαλμανία» εκπορεύτηκαν τότε επίσημα από τον ΣΕΒ και ολόκληρη η περίοδος μέχρι το 1981 χαρακτηρίστηκε από «απεργία επενδύσεων». Ο Καραμανλής και ο επί του Συντονισμού υπουργός του Παναγής Παπαληγούρας δέχτηκαν τα βαρύτερα πυρά από το οικονομικό κατεστημένο της εποχής. Ο Π. Παπαληγούρας, πάντως, μετά από επίσκεψη ευρωβουλευτών του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος στο γραφείο του, μας έλεγε έκπληκτος ότι «εμείς οι νεοδημοκράτες είμαστε περισσότερο αριστεροί απ' αυτούς».
Πολλές κρατικές επενδύσεις που σχεδίασε ο Κων. Καραμανλής έμειναν στα χαρτιά. Στα «χαρτιά», ακριβέστερα ανεφάρμοστος, έμεινε και ο νέος επενδυτικός νόμος που έφερε στη Βουλή, ο πρώτος υπουργός της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (1981) Απόστ. Λάζαρης. Περιείχε την εκρηκτική-σοσιαλιστική τροπολογία που προέβλεπε ότι σε κάθε μεγάλη ιδιωτική επένδυση η επιδότηση θα είναι συμμετοχή του κράτους στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης.
Οι ακρότητες δεν συνεχίστηκαν. Οι πρώτες κυβερνήσεις του Α. Παπανδρέου έδωσαν έμφαση στην ισχυροποίηση του δημόσιου τομέα (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΛΠΕ, ΕΣΥ, νέα πανεπιστήμια) και προχώρησαν στη λειτουργία θεσμών κοινωνικού ελέγχου. Για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η εκπροσώπηση των εργαζομένων στα Δ.Σ. των ΔΕΚΟ, που στην ουσία είχαν βέτο σε τυχόν αλόγιστη τιμολογιακή πολιτική και πίεζαν για την προώθηση μεγάλων ενεργειακών επενδύσεων.
Υπερβολές συνδικαλιστών ανέστειλαν τη συμμετοχή των εργαζομένων και απαξίωσαν στη συνέχεια τους θεσμούς κοινωνικού ελέγχου. Πολύ περισσότερο γιατί οι θεσμοί αυτοί δεν είχαν καταξιωθεί στη συνείδηση του κόσμου της εργασίας.
Το φρούτο της αποκρατικοποίησης επωάζεται στις συνθήκες του διεθνούς μονεταρισμού και ωριμάζει στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Επί κυβέρνησης Μητσοτάκη (1990-1993) και των μετέπειτα κυβερνήσεων του Α. Παπανδρέου, ο δημόσιος τομέας αρχίζει να αποδομείται. Η χαριστική βολή στην αντίληψη για τον σημαντικό ρόλο του στην ανάπτυξη και την κοινωνική συγκρότηση δίνεται το 1998, όταν ο τότε υπουργός Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου ανακοινώνει το οικονομικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για να εισέλθει η Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ.
Στις κυβερνήσεις Σημίτη και μέχρι το 2004 η αντίληψη υπέρ των αποκρατικοποιήσεων είναι κυρίαρχη. Κάθε τι το ιδιωτικό αποθεώνεται, κάθε τι το κρατικό λοιδορείται, απαξιώνεται και πωλείται.
Την ίδια οικονομική πολιτική εφαρμόζει και η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος, ασπαζόμενος χωρίς περίσκεψη τη νεοφιλελεύθερη πολιτική των «μεταρρυθμίσεων», βρίσκεται σήμερα στον αντίποδα της πολιτικής του θείου του Κωνσταντίνου Καραμανλή.Και ας μην σπεύσουν οι γνωστοί-άγνωστοι της πολιτικής και οικονομικής ζωής να πουν ότι Μεταπολίτευση και αρχές του 21ου αιώνα είναι διαφορετικές εποχές με διαφορετικές συνθήκες.

Διότι η ίδια η ζωή (αυτή η περίφημη «καθημερινότητα») δείχνει ότι χρειάζονται περισσότερα Καναντέρ, περισσότεροι πυροσβέστες, περισσότεροι δασοφύλακες, περισσότερες μονάδες της ΔΕΗ και αν όχι περισσότερο, τουλάχιστον ισχυρότερο και αποτελεσματικότερο κράτος.

Copyright © 2007 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.