Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ ΠΗΡΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ ΕΠΟΝΤΑΙ
Το δολάριο φλερτάρει με το κραχ
Του Γ. ΑΓΓΕΛΗ
Δύο εβδομάδες πριν από την ετήσια σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και των επτά πλουσιότερων χωρών του πλανήτη (του γνωστού G7) στην Ουάσιγκτον, η συζήτηση για το ενδεχόμενο ενός «κραχ» του δολαρίου έχει αρχίσει να καταγράφεται ως πραγματική απειλή στα επίσημα κείμενα των διεθνών οικονομικών οργανισμών.
Οι σχετικές αναφορές ακόμα και σε κείμενα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είχαν ως αιτία τους την πρωτοφανή σε έκταση πιστωτική κρίση και την πτώση τις τελευταίες εβδομάδες της ισοτιμίας του δολαρίου έναντι των άλλων ισχυρών νομισμάτων, κυρίως όμως του ευρώ σε επίπεδα ρεκόρ (η ισοτιμία ευρω/δολαρίου ξεπέρασε στις αρχές της περασμένης εβδομάδας το 1/1,42 για να επανέλθει στο επίπεδο του 1/1,41).
Η βεβαιότητα, μάλιστα, των αναλυτών ότι τα αμερικανικά -ενδεχομένως και τα ευρωπαϊκά- επιτόκια θα μειωθούν ακόμα περισσότερο, «σπρώχνουν» το δολάριο σε ακόμα μεγαλύτερη υποτίμηση, σε σημείο που πολλοί αναλυτές να προβλέπουν ότι η ισοτιμία ευρώ δολαρίου θα ξεπεράσει πριν από το τέλος του έτους στο 1,43 - 1,44 δολ./ευρώ...
Οι συνέπειες
Ο όρος «κραχ» συνήθως χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει την απότομη και μεγάλη πτώση της τιμής ενός «εμπορεύματος».
Στη συγκεκριμένη περίπτωση το ενδεχόμενο κραχ αφορά την τιμή του «εμπορεύματος», που ακούει στο όνομα δολάριο και το οποίο είναι:
* Το διεθνές νόμισμα στο οποίο γίνονται οι διεθνείς οικονομικές (εμπορικές και χρηματοοικονομικές) συναλλαγές, και ταυτόχρονα:
* Το νόμισμα στο οποίο οι κεντρικές τράπεζες διατηρούν το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγματικών διαθεσίμων τους.
Με άλλα λόγια, η πτώση του δολαρίου, και ακόμα περισσότερο το ενδεχόμενο ενός «κραχ» της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου, έχει συνέπεια, όταν γίνεται, να... εξαερώνεται μεγάλο μέρος της αξίας και του «πλούτου», αυτών που πουλάνε τα προϊόντα τους σε δολάρια και συσσωρεύουν τα διαθέσιμα κεφάλαια και επενδυτικά χαρτοφυλάκιά τους (κρατικά και ιδιωτικά) στο αμερικανικό νόμισμα, δηλαδή περίπου ολόκληρος ο πλανήτης... Μέχρι σήμερα αυτού του είδους οι απώλειες από την απαξίωση εμπορευμάτων και κινητών αξιών (ομόλογα, μετοχές, παράγωγα, συνάλλαγμα, κ.λπ.) από την πτώση του δολαρίου υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 1,5 τρισ. δολ. και συνεχίζουν να αυξάνονται ραγδαία.
Οι αιτίες που έχουν δρομολογήσει αυτή την κρίση, αν και έχουν την «πηγή» τους στην κατάρρευση -τον Αύγουστο του 1971- της σταθερής σχέσης χρυσού-δολαρίου (που είχε συμφωνηθεί διεθνώς στο Μπρέτον Γούντς το 1945), εντούτοις έχουν πάρει νέες διαστάσεις.
Η πιστωτική κρίση
Και αυτό από την έκρηξη της πρόσφατης πιστωτικής κρίσης στις ΗΠΑ μετά την κατάρρευση της αγοράς των στεγαστικών δανείων μειωμένης εγγύησης, των γνωστών πλέον «subprimes».
Η αδυναμία μεγάλου αριθμού αμερικανών δανειοληπτών -λόγω της μείωσης των εισοδημάτων τους και του υπερβολικού δανεισμού- να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους προκάλεσε ένα ντόμινο, που ξεκινώντας από τις πολιτείες με την μεγαλύτερη ανεργία και οικονομική δυσπαργία στις ΗΠΑ, εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον πλανήτη, μέσω των δομημένων και παράγωγων προϊόντων των επενδυτικών τραπεζών. Τι είχε συμβεί;
Η μεγάλη μείωση των αμερικανικών επιτοκίων στις αρχές της δεκαετίας, από τον τότε πρόεδρο της Fed Αλαν Γκρίνσπαν, για να «ξεφύγει» η αμερικανική οικονομία από τη μεγάλη χρηματιστηριακή κρίση το 2001 και να αποφύγει την ύφεση, επέτρεψε τη μεγαλύτερη μεταπολεμικά επέκταση της «πίστης», δηλαδή του δανεισμού.
Η εύκολη και σε πρωτοφανή βαθμό φθηνή ανάληψη δανείων (τα επιτόκια είχαν πέσει στο 1% στις ΗΠΑ, στο 2% στην Ευρωζώνη και περίπου στο 0% στην Ιαπωνία) για μια παρατεταμένη περίοδο επέτρεψε τη δανειοδότηση για πρώτη φορά ακόμα και εκείνων που στο παρελθόν δεν θα μπορούσαν, λόγω έλλειψης εγγυήσεων ή αξιοπιστίας, να δανεισθούν.
Η πιστωτική επέκταση έφθασε σε πρωτοφανή επίπεδα σ' ολόκληρο τον κόσμο. Η χρηματοδότηση του δανεισμού αυτού, ακόμα και στην... προσεκτική σε αυτά ευρωζώνη, έφθασε να τρέχει σταθερά για αρκετά χρόνια με ρυθμό υπερδιπλάσιο (7%-8%) από αυτό που θεωρούσε ως αναγκαίο (4%) η ΕΚΤ. Σήμερα, ο ρυθμός αύξησης της ρευστότητας από την ΕΚΤ έχει ξεπεράσει το 11%.
Οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες άρχισαν να «συνθέτουν» νέα παράγωγα επενδυτικά προϊόντα χρησιμοποιώντας τα πρωτογενή δάνεια (στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά, ομολογιακά, κ.λπ.) σαν «οικοδομικό» υλικό και αυτά με τη σειρά τους χρησιμοποιούνταν για να φτιαχτούν άλλα «δομημένα» σύνθετα προϊόντα.
Βουνό χρέους!
Ολων αυτών των προϊόντων όμως η αρχική αναφορά και αξιοπιστία εξακολουθούσε να εξαρτάται -αν και αφανής πλέον (λόγω του σύνθετου χαρακτήρα των προϊόντων)- από τα πρωτογενή δάνεια.
Ετσι οικοδομήθηκε, πάνω στο φθηνό και χωρίς σίγουρες εγγυήσεις δανεισμό, ένα τεράστιο βουνό χρέους του οποίου το μέγεθος μετριέται πλέον σε τρισεκατομμύρια δολάρια και το οποίο έχει «πουληθεί» και αγορασθεί σ' ολόκληρο τον πλανήτη.
Η πρωτοφανής αυτή επέκταση της «πίστης» που τροφοδότησε τη φούσκα του χρέους, όταν επιχειρήθηκε να ...συμμαζευτεί στις ΗΠΑ -με την αύξηση των επιτοκίων μέσα σε ενάμιση χρόνο από το 1% στο 5,25%- άναψε τη θρυαλίδα της χρεοκοπίας των αδύναμων να πληρώσουν δανειοληπτών και «έσπρωξε» το πρώτο κομμάτι του ντόμινο που ξετυλίγεται τώρα σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι το σκάσιμο της φούσκας του χρέους υπονόμευσε την εμπιστοσύνη στην αμερικανική οικονομία και το δολάριο, με αποτέλεσμα τον εξαναγκασμό της FED για μείωση επιτοκίων και συνακόλουθα την κατρακύλα του δολαρίου.
Οι σχετικές αναφορές ακόμα και σε κείμενα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είχαν ως αιτία τους την πρωτοφανή σε έκταση πιστωτική κρίση και την πτώση τις τελευταίες εβδομάδες της ισοτιμίας του δολαρίου έναντι των άλλων ισχυρών νομισμάτων, κυρίως όμως του ευρώ σε επίπεδα ρεκόρ (η ισοτιμία ευρω/δολαρίου ξεπέρασε στις αρχές της περασμένης εβδομάδας το 1/1,42 για να επανέλθει στο επίπεδο του 1/1,41).
Η βεβαιότητα, μάλιστα, των αναλυτών ότι τα αμερικανικά -ενδεχομένως και τα ευρωπαϊκά- επιτόκια θα μειωθούν ακόμα περισσότερο, «σπρώχνουν» το δολάριο σε ακόμα μεγαλύτερη υποτίμηση, σε σημείο που πολλοί αναλυτές να προβλέπουν ότι η ισοτιμία ευρώ δολαρίου θα ξεπεράσει πριν από το τέλος του έτους στο 1,43 - 1,44 δολ./ευρώ...
Οι συνέπειες
Ο όρος «κραχ» συνήθως χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει την απότομη και μεγάλη πτώση της τιμής ενός «εμπορεύματος».
Στη συγκεκριμένη περίπτωση το ενδεχόμενο κραχ αφορά την τιμή του «εμπορεύματος», που ακούει στο όνομα δολάριο και το οποίο είναι:
* Το διεθνές νόμισμα στο οποίο γίνονται οι διεθνείς οικονομικές (εμπορικές και χρηματοοικονομικές) συναλλαγές, και ταυτόχρονα:
* Το νόμισμα στο οποίο οι κεντρικές τράπεζες διατηρούν το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγματικών διαθεσίμων τους.
Με άλλα λόγια, η πτώση του δολαρίου, και ακόμα περισσότερο το ενδεχόμενο ενός «κραχ» της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου, έχει συνέπεια, όταν γίνεται, να... εξαερώνεται μεγάλο μέρος της αξίας και του «πλούτου», αυτών που πουλάνε τα προϊόντα τους σε δολάρια και συσσωρεύουν τα διαθέσιμα κεφάλαια και επενδυτικά χαρτοφυλάκιά τους (κρατικά και ιδιωτικά) στο αμερικανικό νόμισμα, δηλαδή περίπου ολόκληρος ο πλανήτης... Μέχρι σήμερα αυτού του είδους οι απώλειες από την απαξίωση εμπορευμάτων και κινητών αξιών (ομόλογα, μετοχές, παράγωγα, συνάλλαγμα, κ.λπ.) από την πτώση του δολαρίου υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 1,5 τρισ. δολ. και συνεχίζουν να αυξάνονται ραγδαία.
Οι αιτίες που έχουν δρομολογήσει αυτή την κρίση, αν και έχουν την «πηγή» τους στην κατάρρευση -τον Αύγουστο του 1971- της σταθερής σχέσης χρυσού-δολαρίου (που είχε συμφωνηθεί διεθνώς στο Μπρέτον Γούντς το 1945), εντούτοις έχουν πάρει νέες διαστάσεις.
Η πιστωτική κρίση
Και αυτό από την έκρηξη της πρόσφατης πιστωτικής κρίσης στις ΗΠΑ μετά την κατάρρευση της αγοράς των στεγαστικών δανείων μειωμένης εγγύησης, των γνωστών πλέον «subprimes».
Η αδυναμία μεγάλου αριθμού αμερικανών δανειοληπτών -λόγω της μείωσης των εισοδημάτων τους και του υπερβολικού δανεισμού- να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους προκάλεσε ένα ντόμινο, που ξεκινώντας από τις πολιτείες με την μεγαλύτερη ανεργία και οικονομική δυσπαργία στις ΗΠΑ, εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον πλανήτη, μέσω των δομημένων και παράγωγων προϊόντων των επενδυτικών τραπεζών. Τι είχε συμβεί;
Η μεγάλη μείωση των αμερικανικών επιτοκίων στις αρχές της δεκαετίας, από τον τότε πρόεδρο της Fed Αλαν Γκρίνσπαν, για να «ξεφύγει» η αμερικανική οικονομία από τη μεγάλη χρηματιστηριακή κρίση το 2001 και να αποφύγει την ύφεση, επέτρεψε τη μεγαλύτερη μεταπολεμικά επέκταση της «πίστης», δηλαδή του δανεισμού.
Η εύκολη και σε πρωτοφανή βαθμό φθηνή ανάληψη δανείων (τα επιτόκια είχαν πέσει στο 1% στις ΗΠΑ, στο 2% στην Ευρωζώνη και περίπου στο 0% στην Ιαπωνία) για μια παρατεταμένη περίοδο επέτρεψε τη δανειοδότηση για πρώτη φορά ακόμα και εκείνων που στο παρελθόν δεν θα μπορούσαν, λόγω έλλειψης εγγυήσεων ή αξιοπιστίας, να δανεισθούν.
Η πιστωτική επέκταση έφθασε σε πρωτοφανή επίπεδα σ' ολόκληρο τον κόσμο. Η χρηματοδότηση του δανεισμού αυτού, ακόμα και στην... προσεκτική σε αυτά ευρωζώνη, έφθασε να τρέχει σταθερά για αρκετά χρόνια με ρυθμό υπερδιπλάσιο (7%-8%) από αυτό που θεωρούσε ως αναγκαίο (4%) η ΕΚΤ. Σήμερα, ο ρυθμός αύξησης της ρευστότητας από την ΕΚΤ έχει ξεπεράσει το 11%.
Οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες άρχισαν να «συνθέτουν» νέα παράγωγα επενδυτικά προϊόντα χρησιμοποιώντας τα πρωτογενή δάνεια (στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά, ομολογιακά, κ.λπ.) σαν «οικοδομικό» υλικό και αυτά με τη σειρά τους χρησιμοποιούνταν για να φτιαχτούν άλλα «δομημένα» σύνθετα προϊόντα.
Βουνό χρέους!
Ολων αυτών των προϊόντων όμως η αρχική αναφορά και αξιοπιστία εξακολουθούσε να εξαρτάται -αν και αφανής πλέον (λόγω του σύνθετου χαρακτήρα των προϊόντων)- από τα πρωτογενή δάνεια.
Ετσι οικοδομήθηκε, πάνω στο φθηνό και χωρίς σίγουρες εγγυήσεις δανεισμό, ένα τεράστιο βουνό χρέους του οποίου το μέγεθος μετριέται πλέον σε τρισεκατομμύρια δολάρια και το οποίο έχει «πουληθεί» και αγορασθεί σ' ολόκληρο τον πλανήτη.
Η πρωτοφανής αυτή επέκταση της «πίστης» που τροφοδότησε τη φούσκα του χρέους, όταν επιχειρήθηκε να ...συμμαζευτεί στις ΗΠΑ -με την αύξηση των επιτοκίων μέσα σε ενάμιση χρόνο από το 1% στο 5,25%- άναψε τη θρυαλίδα της χρεοκοπίας των αδύναμων να πληρώσουν δανειοληπτών και «έσπρωξε» το πρώτο κομμάτι του ντόμινο που ξετυλίγεται τώρα σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι το σκάσιμο της φούσκας του χρέους υπονόμευσε την εμπιστοσύνη στην αμερικανική οικονομία και το δολάριο, με αποτέλεσμα τον εξαναγκασμό της FED για μείωση επιτοκίων και συνακόλουθα την κατρακύλα του δολαρίου.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - 07/10/2007
Copyright © 2007 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.
Νέα από το Οικονομικό Επιμελητήριο
To Ερώτημα της Εβδομάδας
Βιβλιοπαρουσίαση
Σχολιάστε εδώ
για να σχολιάσετε το παραπάνω θέμα πρέπει να εισέλθετε