Η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους του Φεβρουαρίου του 2012 (PSI) δεν ήταν μόνο κοινωνικά ολέθρια, καθώς προέβλεπε παράλληλα νέα οριζόντια μείωση μισθών, μαζικό ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας και κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, μεταξύ πολλών άλλων (Ν. 4046/2012). Ηταν και ατελέσφορη, καθώς απέτυχε παταγωδώς να μειώσει το ύψος του δημόσιου χρέους. Κοινώς μια… τρύπα στο νερό, όπως μαρτυρά η αύξηση του δημόσιου χρέους στα 317 δισ. ευρώ ή 177% του ΑΕΠ στις 31/12/2014 (από 299 δισ. ή 115% του ΑΕΠ το 2009).

Ο Βαγγέλης Βενιζέλος, από τη θέση του υπουργού Οικονομικών και αντιπροέδρου της κυβέρνησης τότε, διαψεύστηκε πλήρως όταν υποσχόταν πως πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη λύση που θα καταστήσει το χρέος οριστικά βιώσιμο, καθώς το «κούρεμα» παλιών ομολόγων ύψους 106 δισ. ευρώ συνοδευόταν από νέο δάνειο συνολικού ύψους 130 δισ. ευρώ.

Οι λόγοι που το χρέος βραχυπρόθεσμα θα αυξανόταν ήταν από τότε γνωστοί. Οι δύο σημαντικότεροι αφορούσαν το δάνειο ύψους 41 δισ. ευρώ με το οποίο ανακεφαλαιοποιήθηκαν οι ελληνικές τράπεζες για να αποκαταστήσουν τις απώλειές τους από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων κι επίσης το γεγονός ότι η καταλήστευση των αποθεματικών εκατοντάδων φορέων του Δημοσίου δεν μείωσε ούτε κατά 1 ευρώ το ύψος του δημόσιου χρέους, επειδή επρόκειτο για ενδοκυβερνητικό χρέος, το οποίο δεν βαρύνει το χρέος της κυβέρνησης, δεδομένου του σαφούς τρόπου με τον οποίο υπολογίζεται.

Αυτή η αλήθεια περιγράφτηκε πρόσφατα με καθαρό τρόπο από τον... φυσικό αυτουργό του πλιάτσικου, την Τράπεζα της Ελλάδος. «Το καθαρό όφελος από την αναδιάρθρωση του χρέους μετριάστηκε σημαντικά, κυρίως λόγω… γ) του γεγονότος ότι η μείωση της αξίας των ομολόγων που διακρατούσαν τα ασφαλιστικά ταμεία ή άλλοι φορείς (ύψους 16,2 δισ. ευρώ) δεν οδήγησε σε μείωση του χρέους, επειδή επρόκειτο για ενδοκυβερνητικό χρέος». (Το χρονικό της μεγάλης κρίσης – Η Τράπεζα της Ελλάδος, εκδ. Τράπεζα της Ελλάδος – Ευρωσύστημα, σελ. 107).

Επομένως (όπως συνέβη στα εργασιακά και στις συλλογικές ελευθερίες), η αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους χρησιμοποιήθηκε σαν αφορμή για να εμφανιστεί επιβεβλημένη και δικαιολογημένη μια ιστορικών διαστάσεων κοινωνική οπισθοδρόμηση.

Εν προκειμένω, η κατά παράβαση κάθε νομιμότητας ιδιοποίηση από το Δημόσιο των αποθεματικών εκατοντάδων νομικών προσώπων, από ασφαλιστικά ταμεία και πανεπιστήμια μέχρι επιμελητήρια και μουσεία, με διαδικασίες μάλιστα εξόχως διαβλητές: με τη μετατροπή συγκεκριμένα καταθέσεων στην Τράπεζα της Ελλάδος σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου. Ποια ιδιωτική τράπεζα δικαιούται να μετατρέψει τις καταθέσεις σε ομόλογα εν αγνοία και παρά τη διαφορετική γνώμη των δικαιούχων;

Η σημασία της υπενθύμισης των «σκοτεινών» σημείων του PSI έχει ξεχωριστή πολιτική αξία σήμερα, όχι μόνο λόγω των συζητήσεων για επαναφορά της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στα ασφαλιστικά ταμεία, που θεωρεί δεδομένες τις απώλειες του ασφαλιστικού συστήματος από την ανταλλαγή των ομολόγων το 2012. Είναι επίκαιρη επίσης λόγω και των νέων σχεδίων αναδιάρθρωσης του χρέους που εξετάζουν οι πιστωτές. Κανένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε υπό τις ίδιες συνθήκες και τη δεύτερη φορά δεν έδωσε διαφορετικά αποτελέσματα…

*Οικονομολόγος, δημοσιογράφος, μέλος της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους της Βουλής και της Κίνησης για τη Διαγραφή του Χρέους Τώρα!

www.efsyn.gr