Κωστας  Βεργοπουλος

ΕΠΟΧΗ  ΜΕΙΩΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ

Ποτε ακριβως επερχεται η στιγμη της αληθειας για την κυβερνηση; Καποιοι αξιωνουν προς τουτο βαθος χρονου και εξαντληση της 4ετιας. Ωστοσο, η παρομοια αξιολογηση ειναι εργο της Ιστοριας και των θεατων και συνηθως φτανει πολυ αργα, οταν εχει πλεον δυσει ο ηλιος, η παρασταση τελειωσει και οι ζημιες συντελεσθει. Πολυ πιο νομιμη και ωφελιμη ειναι η καθημερινη αξιολογηση του κυβερνητικου εργου απο την κοινωνια και τους πολιτες, αφου αυτοι βιωνουν τις συνεπειες των κυβερνητικων επιλογων και με την αξιολογηση τους οι ιδιοι προσφερουν πυξιδα για τον αναγκαιο, αδιακοπο και κοινωνικα λυσιτελεστερο αναπροσανατολισμο τους. 

Αποτελει αναμφισβητητο γεγονος οτι με την νεα κυβερνηση της χωρας, η φορολογικη πιεση στα εισοδηματα, στη ζητηση και στην οικονομια δεν μειωθηκε, οπως θα ανεμεναν οσοι την εψηφισαν, αλλα αντιθετως ενταθηκε περισσοτερο απο ποτε αλλοτε και ιδιως σε σχεση με αυτην των προηγουμενων κυβερνησεων. Η συνεχης και αδιακοπη συρρικνωση της οικονομιας δεν επαψε με την παρουσα κυβερνηση, αλλα αντιθετα συνεχιζεται χωρις αναπαυλα. Απομενει και πιθανως βρισκεται σε εξελιξη και σε καποιο βαθμο η πλευρα της δικαιοτερης κατανομης των φορολογικων βαρων. Ωστοσο, οι ανακοινωσεις του υπουργου εργασιας σχετικα με το συνταξιοδοτικο-ασφαλιστικο και την αξιωση μηδενικου ελλειμματος, που παντως δεν ισχυει σε καμια ευρωπαικη χωρα, αποπνεουν αρωμα εξισωτισμου προς τα κατω που δεν φαινεται καθολου να ευνοει αναπτυξιακες προοπτικες και συνεπως καμια προοπτικη αναθερμανσης και επενδυσεων στην εσωτερικη αγορα.

Η επιστροφη στην «κανονικοτητα» και η ανακτηση της σταθεροτητος που επαγγελλοταν η κυβερνηση φαινεται οτι κατανοουνται πλεον τοσο μονοπλευρα, αποκλειστικα και μονον απο την πλευρα της προσφορας, οπως ακριβως συνεβαινε με τις προηγουμενες κυβερνησεις, με παραλληλη αγνοηση καθε συμβολης απο την οπωσδηποτε απαρακαμπτη πλευρα της ζητησης, ωστε το ολο εγχειρημα της νεας κυβερνησης να μοιαζει τελικα, εαν οχι περισσοτερο, τουλαχιστον εξ ισου εωλο με εκεινο των προκατοχων της. Η εμμονή στις νεοφιλελευθερες ιδεοληψιες που δεν θεραπευουν τα προβληματα, αλλα αντιθετα τα επιδεινωνουν ακομη περισσοτερο συνεχιζεται με την παρουσα κυβερνηση.

Απο την αλλη πλευρα και με το αυτο πνευμα, αρμοδιες κυβερνητικες δηλωσεις καταγραφουν σαφη προτιμηση υπερ των ξενων επενδυσεων εναντι των εγχωριων, με το επιχειρημα οτι οι πρωτες ενισχυουν τις εξαγωγες, αποφερουν ξενο συναλλαγμα στην χωρα, συνδεονται με υψηλη τεχνολογια και συνεπως υψηλη προστιθεμενη αξια. Ωστοσο, συγκαλυπτεται ετσι οτι περισσοτερο επειγον και απο το ζητημα της εξισορροπησης του δημοσιονομικου ισοζυγιου και αυτου των εξωτερικων πληρωμων, το υπ’αριθμον ενα και κατεπειγον προβλημα της χωρας σημερα ειναι η μαζικη ανεργια και ειδικωτερα η νεανικη. Το υψος της ανεργιας δεν ειναι μονον αιτια κοινωνικης και ανθρωπιστικης κρισης, αλλα αποτελει επισης τον δεικτη της οικονομικης καταβαραθρωσης της χωρας. Καμια κοινωνικη και ανθρωπιστικη διαχειριση δεν καρποφορει, εαν δεν βασιζεται πρωτα απο ολα στην αποτελεσματικη οικονομικη διαχειριση. Και καμια οικονομικη διαχειριση δεν μπορει να θεωρειται θετικη, ακομη και αν αποκομιζει πορους απο το εξωτερικο, ενοσω δεν προσηλωνεται στην αμεση και με καθε τροπο καταπολεμηση της ανεργιας. Η Ευρωπη και η χωρα μας μεσα σε αυτην θα πρεπει επι τελους να παραδεχθουν αυτο που προ πολλου ηδη στις ΗΠΑ αποτελει «κοινο τοπο»: οτι οι εξελιξεις στο πεδιο της ανεργιας και απασχολησης αποτελουν τον πιο βασικο δεικτη για την πορεια της οικονομιας, ακομη και του χρηματιστηριου. Καθε οικονομια και καθε κυβερνηση αξιολογειται πρωτα απο ολα απο τα αποτελεσματα της στο πεδιο της απασχολησης και της ανεργιας. Γιατι αραγε το αυτο κριτηριο να μην ισχυει και στην Ελλαδα; Και αν αυτο ισχυει, τοτε η κυβερνηση θα οφειλε να εχει ηδη αντιληφθει οτι οι επενδυσεις σε κλαδους με υψηλη προστιθεμενη αξια δεν συμβαλουν καθολου στην μειωση της ανεργιας, αλλα αντιθετα την επαυξανουν ακομη περισσοτερο. Οχι βεβαια οτι αυτοι οι κλαδοι δεν πρεπει να προωθουνται, αλλα παντως σε καμια περιπτωση δεν ειναι αυτοι που θα επιλυσουν το οξυ προβλημα ανεργιας που μαστιζει την χωρα. Η μαζικη δημιουργια νεων θεσεων απασχολησης  επιβαλει στη σημερινη συγκυρια μεγαλες επενδυσεις εντασεως εργασιας, που δεν θα συνδεονται αναποφευκτα με την δημιουργια  υψηλης προστιθεμενης αξιας ουτε βεβαια με τις εξαγωγες. Εξ αλλου, ευκολωτερα εξασφαλιζονται μετρα απορροφησης της ανεργιας μεσω μεγαλων δημοσιων εργων στις ανεπαρκεις υποδομες της χωρας με χαμηλοτερη προστιθεμενη αξια, παρα οι ξενες επενδυσεις με στοχο τις εξαγωγες. Φυσιολογικα θα επρεπε η κυβερνηση να επιδιωκει αμφοτερους τους στοχους, οχι μονον την εξαγωγικη επιδοση, αλλα παραλληλα και την κατεπειγουσα μειωση της ανεργιας. Το παραδοξο ειναι οτι απο τις δυο φιλοδοξιες, η αποκλειστικη εμμονή στην πρωτη επι του παροντος επισκιαζει ολοκληρωτικα την δευτερη.

Οι μνημονιακες δεσμευσεις της χωρας υλοποιουνται αναποτρεπτα και με υποδειγματικο τροπο, χωρις ομως να υπαρχει πληρης επιγνωση του βαθους των υφεσιακων συνεπειων τους. Σαφες παραδειγμα ειναι η ακαταπαυστη και σαρωτικη διογκωση των λεγομενων «κοκκινων» δανειων. Οσο η υφεση στη χωρα μας διοργανωνεται εκ των ανω με τις φοροεπιδρομες και περικοπες δαπανων και εισοδηματων, τοσο αυξανεται ο αριθμος των μη εξυπηρετουμενων δανειων, ωστε απο 30 με 40 δις προ 5ετιας να αγγιζουν σημερα τα 107 δις. Το προβλημα δημιουργειται, εκτρεφεται και κακοφορμιζει οχι με την υποθετικη αθετηση των μνημονιακων συμφωνιων, αλλα αντιθετα με την ολο και πιστοτερη τηρηση τους. Ο αποπεμφθεις χαρισματικος και ομιλητικος  πρωην υπουργος οικονομικων θεωρει συκοφαντικο τον ισχυρισμο των Ευρωπαιων διαπραγματευτων οτι κατα το πρωτο εξαμηνο του 2015 η Ελλαδα δεν κατεθεσε καμια συγκεκριμενη προταση, παρα μονον εκθεσεις ιδεων, διαβεβαιωνοντας οτι αγνοηθηκε η εξονυχιστικα επεξεργασμενη προταση του οσον αφορα στην χρηματοδοτηση της οικονομιας. Ωστοσο, εαν αληθευει οτι η προταση του αγνοηθηκε απο τους διαπραγματευτες, αληθευει επισης και οχι λιγωτερο οτι μεχρι σημερα αυτη η τοσο συγκεκριμενη προταση παραμενει μυστηριωδης και επτασφραγιστη ακομη και για τον ελληνικο λαο και την κυβερνηση του. Κι ομως, με οιονδηποτε υπουργο οικονομικων και υπο οιεσδηποτε συνθηκες, η χωρα αντιμετωπιζει οξυ χρηματοδοτικο ελλειμμα για το οποιο ουδεμια λυση παρουσιαζεται, αλλα και ουτε καν φαινεται να εκπονειται. Μολις ο αντιπροεδρος της κυβερνησης εψελισε απλως την αναγκη δημιουργιας χρηματοδοτικων οργανισμων εκτος μνημονιακου πλαισιου, η απλη αναφορα του θεωρηθηκε «ιεροσυλια» και «ουτοπια», που απορριφθηκε αμεσως και ασυζητητι απο ολους χωρις εξαιρεση τους πολιτικους χωρους. Η αναφορα σε καποιο αναγκαιο «παραλληλο προγραμμα» και «αναπτυξιακο σχεδιο» προς αντισταθμιση και υπερβαση των υφεσιακων συνεπειων της τρεχουσας συμφωνιας με τους δανειστες παραμενει μεχρι σημερα υποθετικη και αδιευκρινιστη. Το μεγαλο ζητημα που παραμενει «ορφανο», χωρις λυση ουτε καν απλη περισκεψη,  ειναι οτι η συνολικη ρευστοτητα της ελληνικης οικονομιας περιλαμβανομενων των καταθεσεων εχει συρρικνωθει απο το 2009 κατα 42%, η αγορα, οι επιχειρησεις, η απασχοληση ασφυκτιουν στον φαυλο κυκλο της υπερφορολογησης, των εισοδηματικων περικοπων και της υφεσης, ενω επι του παροντος ουδεμια προταση ουτε καν σχεδιο και ιδεα εμφανιζονται σχετικα με την αναγκαια αναθερμανση και σταθεροποιηση της οικονομιας. Δεν λειπει μονον το χρημα, λειπουν επισης και ακομη περισσοτερο οι ιδεες και προτασεις για την αναγκαια επανεκκινηση, ωσαν αυτη να επροκειτο να επανελθει απο μονη της.

Με την διαβοητη ανακεφαλαιοποιηση των τραπεζων, η κυβερνηση επικαλειται υπερ αυτης το γεγονος οτι στο εξης οι νεες μετοχες που το δημοσιο αποκτα στο κεφαλαιο των τραπεζων θα διαθετουν δικαιωμα ψηφου, ωστε η διαχειριση να μην επαφιεται στην ασυδοσια των ιδιωτων. Ωστοσο, συγκαλυπτεται ετσι οτι, αφου παραχωρειται η προτεραιοτητα στους ιδιωτες για αποκτηση νεων μετοχων, κατοχυρωνεται επισης οτι το δημοσιο δεν παρεμβαινει παρα μονον επικουρικα, με συνεπεια το δικαιωμα ψηφου που το ιδιο αποκτα να αποβαινει μειοφηφικο και ανωφελο. Το δημοσιο χωρις ψηφο μετατρεπεται σε δημοσιο με ψηφο, αλλα εξ ορισμου μειοψηφικο. Ακομη μια φορα, οπως παντα το αμαρτωλο παρελθον συνεχιζεται: δημοσιο χρημα υπο ιδιωτικη διαχειριση. Επιτυχια του δημοσιου ή των ιδιωτων; Ρηξη ή συνεχεια;              

Στη μεταπολεμικη περιοδο, η ευρωπαικη Αριστερα θεωρηθηκε οτι με την δημιουργια του κοινωνικου κρατους διεσωσε τον καπιταλισμο απο το προπολεμικο τελμα, στο οποιο ο ιδιος ειχε αυτοπαγιδευθει. Στη σημερινη περιπτωση μας, μπορει τα μεγαλα ιδανικα της κοινωνικης αλλαγης να εχουν μετατεθει στο μελλον, αλλα ποσο βεβαιο ειναι οτι προωθουνται τουλαχιστον τα «μικροτερα» και «πρακτικα», οπως καποια στοιχειωδης κοινωνικη δικαιοσυνη, η συνοχη του κοινωνικου ιστου, η καταπολεμηση της ανεργιας και φτωχειας, η επανεκκινηση και ευρυθμη λειτουργια της οικονομιας; Ο πρωθυπουργος δεν παυει να απαιτει «σκληρη δουλεια» απο ολους. Ωστοσο, ποσο βεβαιο ειναι οτι εισακουεται τουλαχιστον απο συνεργατες και υπουργους του; Ποσοι ειναι αυτοι που με το φωτοστεφανο της Αριστερας συγκαλυπτουν την αδρανεια τους; Ενοσω η κυβερνηση δεν κηδεται παρα σχεδον αποκλειστικα και μονον για την παραδειγματικη τηρηση των μνημονιακων δεσμευσεων, τα συνεφα στον κοινωνικο οριζοντα δεν θα αραιωνουν, αλλα θα πυκνωνουν, με αυτονοητη συνεπεια να επαυξανεται ο κινδυνος να καταληξει και αυτη στην πεπατημενη των προκατοχων της. 

kvergo@gmail.com