Πολλά μπορεί να πει κάποιος για τα συμβαίνοντα αλλά όλα μπορεί να τα περιγράψει μια φράση «Είμαστε στο εμείς και όχι στο εγώ».

Αναφέρομαι στο  Μακρυγιάννη ένα από τους πιο γνωστούς αγωνιστές του 1821  εκτός από τον αγώνα για την απελευθέρωση του ελληνικού λαού από τον τουρκικό ζυγό, ενδιαφέρθηκε και για την κοινωνική πρόοδο της χώρας. Στο κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου, για παροχή συνταγματικών δικαιωμάτων στο λαό, έπαιξε ενεργό ρόλο.

Αναρωτηθήκαμε ποτέ τι μπορεί να πετύχουμε με την υιοθέτηση μιας τόσο διαχρονικής άποψης ή παραμένουμε εγωιστές και κολλημένοι στο εγώ κι όχι στο εμείς;

Με το είμαστε στο εμείς κι όχι στο εγώ, δημιουργείται μια κοινή προσπάθεια μέσα από την οποία προκύπτει ένας κοινός στόχος για όλους τους πολίτες με αποτέλεσμα την ορθή δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων. Συνεπάγεται και η αποφυγή της ζήλειας και του φθόνου. Ποιος δεν θα 'θελε να ζει σε ένα κλίμα αισιοδοξίας για τη ζωή και το μέλλον, καταπολεμώντας την πλήξη, την ανία  και τη μοναξιά;

Στις μέρες μας όμως στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων ανάμεσα στο ατομικό και το κοινωνικό συμφέρον, υπερισχύει κατά πολύ το ατομικό. Κι αυτό γιατί ζούμε σε μια κοινωνία γεμάτη ανθρώπους που διακατέχονται από μανία υπερκατανάλωσης με αποτέλεσμα να επιδιώκουν το δικό τους κέρδος με οποιοδήποτε τρόπο. Δεν μπορούν να καταλάβουν όμως, πως μόνο σε μια οργανωμένη και ισχυρή κοινωνία, οι πολίτες αισθάνονται σιγουριά και ασφάλεια.

Αλλά όταν ακόμα δε ξέρουμε να φερθούμε πολιτισμένα ο ένας στον άλλον πως μπορούμε να απαιτούμε σωστή συμπεριφορά απέναντι στην κοινωνία;

Σημαντική αιτία φυσικά αποτελεί η έλλειψη ηθικών αξιών. Τι εννοώ με τον όρο αυτό; Ηθικές αξίες είναι όλες οι αντιλήψεις και οι κανόνες που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά μας και προς τους συνανθρώπους μας αλλά και προς τον εαυτό μας. Αν σκεφτείτε, το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητάς μας επηρεάζεται από αυτούς τους κανόνες, αφού οι νόμοι είναι αδύνατον να ελέγχουν κάθε ενέργεια που κάνουμε.

Οι ηθικές αξίες είναι ηθικοί νόμοι, άγρυπνοι φρουροί και φύλακες άγγελοι. Μπορεί η παράβασή τους να μην επιφέρει την επιβολή ποινής αλλά σίγουρα ταράζει αδυσώπητα τον έλεγχο της συνείδησής σου και οι τύψεις, που έρχονται ως αποτέλεσμα, δημιουργούν προβλήματα συνείδησης πολύ πιο σοβαρά από την επιβολή πραγματικών κυρώσεων.

Στην εποχή που ζούμε, εκτός από την οικονομική κρίση, περνούμε και κρίση των ηθικών αξιών.

Άλλοτε ο άνθρωπος έκανε το κακό και τον βασάνιζε το αίσθημα της ενοχής, πλέον κάνει το κακό χωρίς τύψεις. Έχει ατροφήσει το συναίσθημα της ευθύνης μέσα του και πλέον δε νιώθει. Ζει για να παίρνει αυτό που θέλει με όποιο κόστος και οποιοδήποτε τρόπο. Κριτήριο για τις πράξεις μας αποτελεί η σκοπιμότητα και ο στόχος χωρίς να ελέγχεται η ποιότητας της πράξης και οι συνέπειες στους γύρω μας.

Ζούμε στην εποχή που το «έχω» υπερτερεί του «είμαι». Υπάρχει μόνο το όραμα του υλικού ευδαιμονισμού και του καταναλωτισμού. Έχει εξαλειφθεί κάθε είδους ευαισθησία και ηθική βούληση.                                                                                                                                                                    Λείπει, σίγουρα, από τον λαό μας το αίσθημα της κοι­νωνικής ευθύνης. Γιατί ακούει κηρύγματα περί αλληλεγ­γύης και κοινωνικής προσφοράς αλλά δε βλέπει όλα αυτά να τα μετουσιώνουν σε πράξεις οι κήρυκες τους. Δεν εμπνέεται από πουθενά να περιορίσει τις εγωιστικές ορμές του, να συνδεθεί με τους άλλους. Έχει -δικαιολο­γημένα- καταληφθεί από την έμμονη ιδέα πως σε βάρος του παίζεται ένα βρώμικο παιχνίδι και ότι αυτός τελικά θα πληρώσει τα “σπασμένα”. Έτσι προσπαθεί κι αυτός να ξεγελάσει, για να μην τον ξεγελάσουν. Δεν ικανοποι­είται με την ιδέα ότι “όλα εδώ πληρώνονται”. Ξέρει πως πολλοί πληρώνουν και λίγοι καρπώνονται. Έχει χάσει την εμπιστοσύνη του ακόμη και στην Δικαιοσύνη.

Να υποθέσουμε, λοιπόν, ότι το κύμα του ατομικιστι­κού ωφελισμού θα σαρώσει αξίες, πρότυπα, ιδανικά; Θα ήταν βέβαια εφιαλτικό. Όμως το να κοιτάμε κατάματα την αλήθεια κάπου ωφελεί. Ίσως η πιο ευγενική και εν­διαφέρουσα επιδίωξη θα ήταν να μην παλέψει κανείς μόνος αλλά στην πάλη του να ζητήσει συμπαραστάτες. Ένα “εγώ” δεν αρκεί για να φέρει μια πνοή ηθικής· χρειάζεται το “εμείς” που εκφράζει ένα ευρύτερο όλο. Και σε κάθε περίπτωση το όλο αποτελεί κάτι περισσό­τερο από το άθροισμα των μερών του.

Αλλά τι περιμένεις από έναν κόσμο που η ανθρωπιά, η αλληλεγγύη και η ανιδιοτέλεια θεωρούνται παρωχημένες αντιλήψεις; Από ένα κόσμο που κάθε χαμόγελο θεωρείται ύποπτο και κάθε φιλία εξυπηρετεί σκοπιμότητες; Έναν κόσμο που θεοποιεί το κέρδος; Ο «καλός και αγαθός» άνθρωπος που έπρεπε να γίνεις μετατράπηκε ξαφνικά στον απλά και μόνο οικονομικά επιτυχημένο;

Όπως εύστοχα είπε και ο Ε. Παπανούτσος, «Το συμπέρασμά μας είναι ότι δεν παραβαίνουμε τους ηθικούς νόμους περισσότερο από άλλοτε, αλλά ότι τους περιφρονούμε όσο ίσως ποτέ δεν ετόλμησαν άνθρωποι άλλης εποχής αν το κάμουν. Αυτή τη νέα ποιότητα έχει η ηθική διαφθορά του καιρού μας».

Θα δανειστώ και μια έκφραση από τους ετερόφωτους [Δυτικοευρωπαίους που ορίζουν τη πορεία της χώρας μας από το Βαυαρικό Σώμα των 3.500 Ανδρών που στήριξε το καθεστώς της Βασιλείας του Όθωνα έως την αποικιοκρατική τους σημερινή αντίληψη  για εμάς ]  για την ηθική  και ένα σύντομο ορισμμό της   Ηθική είναι τα ήθη και τα έθιμα της πατρίδας μας και η τρέχουσα αντίληψη της κοινωνικής μας τάξης.Σάμουελ Μπάτλερ, 1835-1902, Άγγλος συγγραφέας αυτή την αντίληψη λοιπόν έχουν για τους εαυτούς τους.

Ας πάμε λοιπόν να σκεφτούμε αν τουλάχιστον σαν οικογένεια ζούμε με βάση αυτό το κανόνα  δηλ αν εμείς σαν γονείς δώσαμε αυτές τις αρχές στα παιδιά μας για να έχουν μια βάση που να μην επιδέχεται παραβίαση των κανόνων αυτών με το ατομικό μας παράδειγμα και να αντιδρούν σε κάθε παραβίαση αυτών.<<Να ζεις με τέτοιο τρόπο, ώστε όταν τα παιδιά σου σκέφτονται για δικαιοσύνη, φροντίδα και ακεραιότητα, να σκέφτονται εσένα>>.H. Jackson Brown, Jr.Η απάντηση είναι όχι....

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα τουλάχιστον έδωσε κάποιες αρχές μέσω της διδασκαλίας;Είναι οι καλύτεροι εκπαιδευτικοί αφού έχουμε αφθονία ανθρώπων με προσόντα αυτοί που διδάσκουν τα παιδιά μας; Μα τι λέτε στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας που ιδρύσαμε ΑΣΕΠ για διαγωνισμούς αλλά στη κρισιμότερη περιοχή τη δημόσια παιδεία  από το 1998 έχει να γίνει διαγωνισμός ΑΣΕΠ για αξιοκρατική πρόσληψη εκπαιδευτικών θα κάνει την εκπληξη σε επίπεδο έμπνευσης των μαθητών. Τοποθετούμε αναπληρωτές μη σεβόμενοι τη προσωπικότητα τους με περιορισμένα εργασιακά δικαιώματα και αβέβαια τύχη για την επόμενη χρονιά.

Για τα κριτήρια πρόσληψης δεν θα πω κάτι γιατι σέβομαι την επιθυμία για εργασία αυτών των ανθρώπων και τη κατάσταση που βιώνουν.Τα κριτήρια δεν είναι ότι καλύτερο για την ποιότητα εκπαιδευσης των μαθητών. Ως προς το πρόγραμμα σπουδών έχω να πω ένα πράγμα υστερεί στο επίπεδο της έμπνευσης και των ιδεών της διδασκαλιας της ιστορίας αυτού του χώρου που ζούμε σαν φυσική συνέχεια των προγόνων μας των δικαιωμάτων που έχει ο λαός μας και των εμπειριών που έζησε ως σήμερα η αυτογνωσία λοιπόν είναι ελλιπής και η χειραγώγιση είναι ευχερής. Μεγάλο μέρος αυτής της υστέρησης καλύπτει η φιλομάθεια  των παιδιών και το οικογενειακό εισόδημα που επενδύεται στην ιδιωτική παιδεία ώστε το κενό δεν είναι χαώδες πχ στη ξενόγλωσση παιδεία, όμως η  έννοια της συλλογικής συνείδησης  δεν καλιεργείται μόνο με τις γνώσεις  αλλά με τη συναντίληψη του τι είμαστε και που θέλουμε να πορευθούμε σαν Ελληνες διατηρώντας εθνικά χαρακτηριστικά.

Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι το σήμερα που ζούμε ειναι αυτό που επιτρέψαμε να συμβεί γιατί ούτε η δικαιοσύνη ούτε τα συλλογικά όργανα έκφρασης η η πνευματική ηγεσία της χώρας αφυπνίστηκε από το λήθαργο.Και όπως λένε η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού άρα υπακούει με δουλικότητα σε αυτούς που συντηρούν και αναπαράγουν τη σημερινή κατάσταση αφού έχει περιπέσει σε αναγκαστική οικονομική σχέση μαζί τους.Ένα δείγμα γραφής ειναι η ενεχυρίαση στο ΤΑΙΠΕΔ της δημόσιας περιουσίας για 100 έτη χωρίς η ανταποδοτικότητα να είναι ανάλογη από τη πλευρά τους και η  ρύθμιση απορύθμιση της Οικονομίας να εξαρτάται από τις αποφάσεις τους.

Η φυγή προς τα εμπρός φαντάζει ουτοπική αλλά είναι όσο ποτέ αναγκαία.