Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΒΟΥΛΗΣ

Στρατηγική ανάλυση

του Γιώργου Δουράκη*

Περίεργες εκλογές. Αν μη τι άλλο, ξεκαθάρισαν εντελώς το πολιτικό τοπίο. Κι απ’ ό,τι φαίνεται σχεδόν όλοι έμειναν λίγο ως πολύ ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα (κανείς όμως ενθουσιασμένος). Ακόμη και ο αναμφισβήτητος νικητής των εκλογών εμφανίστηκε μουδιασμένος και απέφυγε τις θριαμβολογίες. Περίμενα τις προγραμματικές δηλώσεις για να κοινοποιήσω αυτό το κείμενο, αλλά τελικά δεν νομίζω ότι πρόσφεραν τίποτα ουσιαστικό. Η νέα κυβέρνηση, σαν έτοιμη από καιρό, είχε ήδη δώσει πάμπολλα -εξόχως ανησυχητικά- δείγματα γραφής.

Νέα Δημοκρατία

Η ΝΔ πέτυχε απρόσμενα υψηλό ποσοστό και άνετη αυτοδυναμία, που ήταν ο βασικός στόχος της. Επομένως μπορεί να κυβερνήσει απερίσπαστη και να εφαρμόσει το πρόγραμμά της χωρίς πολιτικά δεκανίκια. Δεν θα έχει δικαιολογίες ούτε πίστωση χρόνου. Έχει και το καρπούζι και το μαχαίρι. Η επιτυχία της οφείλεται στο ότι κατόρθωσε να συσπειρώσει τους ενοίκους της «δεξιάς πολυκατοικίας». Κατόρθωσε να εξαφανίσει τους ΑΝΕΛ, το Ποτάμι, την Ένωση Κεντρώων και να θέσει εκτός Βουλής τη ναζιστική Χρυσή Αυγή, όχι όμως και την ακροδεξιά Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου. Ο Μητσοτάκης είναι πια ο αδιαφιλονίκητος διαχειριστής της δεξιάς πολυκατοικίας.

Οι πρώτες κινήσεις του δείχνουν ότι αιχμή του δόρατος της νέας κυβέρνησης θα είναι η κυριαρχία της στα ΜΜΕ, την οποία ήδη επιχειρεί να μετατρέψει σε παντοκρατορία ολοκληρωτικού τύπου. Μπορεί να απεχθάνεται τον Μαδούρο (έσπευσε να αναγνωρίσει ως πρόεδρο της Βενεζουέλας τον αρχηγό της… αντιπολίτευσης Γκουαϊδό!), αλλά την ίδια στιγμή υιοθετεί ολοκληρωτικές πρακτικές τύπου Μαδούρο. Γιατί τι άλλο μπορεί να σημαίνει η απ’ ευθείας υπαγωγή της ΕΡΤ, του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων ΑΠΕ-ΜΠΕ και της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) στο Γραφείο του Πρωθυπουργού; Από δω και στο εξής, εκτός από τη συντριπτική πλειοψηφία των ιδιωτικών ΜΜΕ, ο πρωθυπουργός θα ελέγχει την ΕΡΤ και το πρακτορείο ειδήσεων από το οποίο αντλούν τις ειδήσεις τους όλες οι εφημερίδες. Κάτι σαν νέος Μπερλουσκόνι δηλαδή (με τη διαφορά ότι δεν θα είναι ιδιοκτήτης των ΜΜΕ, αλλά… νοικάρης). Τουτέστιν πλήρης κομματικοποίηση των πάντων στο όνομα της… αποκομματικοποίησης! Το άκρον άωτον της «μετα-αλήθειας» και της «μετα-δημοκρατίας»!..

Ήδη έχουμε τα πρώτα δείγματα γραφής (διάβαζε: λογοκρισίας) που όλως τυχαίως έχουν να κάνουν με το «μακεδονικό». Το ΑΠΕ-ΜΠΕ δεν αναφέρθηκε στο γεγονός ότι κατά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο κ. Μητσοτάκης με την Τερέζα Μέι συζήτησαν μεταξύ άλλων και τη Συμφωνία των Πρεσπών και ότι η βρετανίδα πρωθυπουργός «χαιρέτισε τη δέσμευση του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη να τηρήσει την εφαρμογή της» (όπως αναφέρει το σχετικό δελτίο τύπου της Ντάουνινγκ Στριτ). Επίσης παρέλειψε το απόσπασμα της εισήγησης του Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη στο συνέδριο του περιοδικού Economist, όπου ο νέος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών τονίζει επί λέξει ότι «τα πολιτικά ζητήματα που έχουμε μεταξύ μας (δηλ. η Ελλάδα με τη Βόρεια Μακεδονία) έχουν επιλυθεί σε μεγάλο βαθμό με τη Συμφωνία των Πρεσπών»! Και αυτά βέβαια όλως τυχαίως. Αλλοίμονο…

Το είδος της αμετροεπούς, αχαλίνωτης και ενίοτε αφιονισμένης αντιπολίτευσης που άσκησε η ΝΔ γίνεται τώρα μπούμερανγκ και θα το βρει μπροστά της. Σε όλα τα θέματα. Είχε κάνει τον κόσμο άνω-κάτω, δημιουργώντας με τα φίλια ΜΜΕ ένα πρωτοφανές επικοινωνιακό πανδαιμόνιο, για να εκμεταλλευτεί πολιτικά την τραγωδία στο Μάτι. Ο κ. Μητσοτάκης ζητούσε τότε σε υψηλούς τόνους την καρατόμηση των υπευθύνων, μεταξύ αυτών και του διοικητή της Ελληνικής Αστυνομίας. Τώρα τον αναβάθμισε. Τον έκανε Γ.Γ. Δημόσιας Τάξης στη νέα κυβέρνησή του!..

Γενικά φαίνεται ότι δημιουργεί ένα υπερσυγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης. Αυτό όμως προϋποθέτει ικανότητες Ναπολέοντα, τις οποίες κάθε άλλο παρά διαθέτει ο σημερινός πρωθυπουργός. Επιθυμία του είναι, κατά πως φαίνεται, να λειτουργεί ως παντοδύναμος, -πανταχού παρών και τα πάντα πληρών- διευθύνων σύμβουλος. Ωστόσο η κυβέρνηση δεν είναι επιχείρηση ούτε οι υπουργοί στελέχη, για να είναι ο πρωθυπουργός CEO. Αλλά μάλλον εκεί στο Μαξίμου θεωρούν ότι δεν υπάρχει καμιά διαφορά μεταξύ κυβέρνησης και επιχείρησης. Γι’ αυτό π.χ. διόρισαν υφυπουργό Περιβάλλοντος υπεύθυνο για την επένδυση στο Ελληνικό τον μέχρι πρότινος σύμβουλο της Lamda Development (δηλ. του επενδυτή)! Πιστεύει κανείς σοβαρά ότι, αν χρειαστεί, θα προστατευτεί το δημόσιο συμφέρον στην επένδυση του Ελληνικού από έναν υπουργό που είναι πρώην σύμβουλος -δηλαδή υπερασπιστής των συφμφερόντων- του επενδυτή;..

Εκτιμώ ότι υπ’ αριθμόν ένα θέμα στην ατζέντα της νέας κυβέρνησης θα είναι το θέμα της ασφάλειας. Όχι μόνον επειδή το απαιτεί η ακροδεξιά συνιστώσα της ΝΔ, που είναι πανίσχυρη, αλλά κυρίως επειδή δεν συνεπάγεται κανένα οικονομικό κόστος, ενώ παράλληλα προσφέρεται για επίδειξη πυγμής και θορυβώδη επικοινωνιακή διαχείριση. Ήδη με εντολή Χρυσοχοΐδη έκαναν την εμφάνισή τους σε πολυσύχναστα σημεία και τουριστικές περιοχές οι πρώτες περιπολίες πάνοπλων αστυνομικών, οι οποίες πολύ σύντομα θα πυκνώσουν. Το παρουσίασε ως μέτρο εκσυγχρονισμού, για την ακρίβεια εξευρωπαϊσμού, για να εμπεδωθεί  -λέει- το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών. Στο Παρίσι και στο Λονδίνο όμως το μέτρο αυτό ελήφθη μετά από αλλεπάλληλα τρομοκρατικά χτυπήματα, που προκάλεσαν πάρα πολλά ανθρώπινα θύματα. Αλλιώς δεν θα είχαν πάρει τέτοια μέτρα. Δεν είναι τρελοί…

Ένας ακόμη λόγος που θα «παίξει» επικοινωνιακά το θέμα της ασφάλειας είναι ότι πρέπει επειγόντως να ξεχαστεί το «μακεδονικό», για το οποίο τόσος ντόρος έγινε προεκλογικά. Η θεαματική κωλοτούμπα που ήδη παρακολουθούμε στο θέμα αυτό, αν και απολύτως αναμενόμενη, θα δυσαρεστήσει έντονα τους (ακρο)δεξιούς ψηφοφόρους, οπότε θα γίνει προσπάθεια να μπει κάτω απ’ το χαλί και να ξεχαστεί με μπόλικο «άσυλο», ιδιωτικά πανεπιστήμια, «Εξάρχεια» και ό,τι άλλο ήθελε προκύψει. Το προσφυγικό προς το παρόν μάλλον μπαίνει στην κατάψυξη. Αυτό τουλάχιστον δείχνει η δήλωση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, μετά την αυτοψία που έκανε στο κέντρο υποδοχής προσφύγων και μεταναστών στη Μόρια της Λέσβου, ότι αναχωρεί  «με την εντύπωση, τη θετική, που αποκόμισ(ε) από την πληρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν και διαχειρίζονται οι υπηρεσίες της χώρας το προσφυγικό πρόβλημα εδώ στο νησί». Ναι, καλά διαβάσατε! Πρόκειται για το κέντρο που προεκλογικά εθεωρείτο ντροπή για την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον πολιτισμό. Μάλλον πρόκειται για ένα από τα πρώτα θαύματα της νέας κυβέρνησης!..

Το θέμα της μείωσης των φόρων αναγκαστικά μετατίθεται για το απώτερο μέλλον. Βασική προϋπόθεση για να μπορεί να υπάρξει ουσιαστική μείωση της φορολογίας είναι να δεχτούν οι ευρωπαίοι δανειστές γενναία μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος, πολύ κάτω από το σημερινό 3,5% του ΑΕΠ. Δυστυχώς οι δανειστές όχι απλώς δεν το δέχονται, αλλά ούτε καν το συζητούν. Ο Ρέγκλινγκ φρόντισε μάλιστα με το «καλημέρα» να καταστήσει απολύτως σαφές στη νέα κυβέρνηση ότι ο προϋπολογισμός που θα καταθέσει στο τέλος του χρόνου πρέπει να σέβεται το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Αν παρά ταύτα ο Μητσοτάκης θελήσει να μειώσει άμεσα κατά μερικές μονάδες τη φορολογία των κερδών, για να φανεί ότι τηρεί τις προεκλογικές υποσχέσεις και μάχεται για την ανάπτυξη, δεν χωρά αμφιβολία ότι μπορεί να το κάνει, αλλά τότε θα χρειαστεί να πάρει ισοδύναμα μέτρα. Δυστυχώς γι’ αυτόν δεν υπάρχουν πολλά τέτοια μέτρα και είναι όλα επώδυνα. Μπορεί για παράδειγμα, κόντρα σ’ αυτά που έλεγε, να μειώσει τις ήδη πενιχρές δημόσιες επενδύσεις. Ή να δεχτεί τη δραστική μείωση του αφορολόγητου. Ή να προβεί σε μειώσεις κοινωνικών δαπανών στην υγεία και στην παιδεία. Αυτά όμως θα πλήξουν θανάσιμα τους πένοντες μισθωτούς και συνταξιούχους -πολλοί από τους οποίους ψήφισαν ΝΔ- και μοιραία θα ξεσπάσει λαϊκή δυσαρέσκεια.

Η δραστική μείωση της φορολογίας είναι βασικό συστατικό της προεκλογικής καμπάνιας της ΝΔ. Σ’ αυτή την υπόσχεση οφείλεται εν πολλοίς και η εκλογική της επιτυχία. Αν εξαιρέσουμε τη μείωση των φόρων, όλα τα άλλα στοιχεία του προγράμματος της κυβέρνησης (ιδίως οι πολιτικές της στην αγορά εργασίας) είναι ταυτόσημα με τις πολιτικές σκληρής λιτότητας που μας επέβαλαν οι δανειστές μέσω των μνημονίων. Δεν είναι απλώς αντιπολιτευτική ατάκα ή σχήμα λόγου καθ’ υπερβολήν ότι η οικονομική ιδεολογία της ΝΔ είναι τα μνημόνια. Αυτό σημαίνει πως αν η κυβέρνηση δεν τηρήσει την προεκλογική υπόσχεση ότι θα μειώσει δραστικά τους φόρους, είναι βέβαιο ότι θα αποτύχει. Γιατί θα αποδειχθεί ότι είναι μια ακόμη κυβέρνηση που εφαρμόζει μνημόνια και μάλιστα πιο σκληρά. Και ως γνωστόν οι κυβερνήσεις που εφαρμόζουν μνημόνια αργά ή γρήγορα πέφτουν (η μακροβιότερη και ικανότερη όλων ήταν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ).

Μήπως όμως τελικά θα μπορέσει να τηρήσει την υπόσχεση για δραστική μείωση των φόρων και ανάπτυξη 4% του ΑΕΠ; Η απάντηση είναι όχι, δεν θα μπορέσει, γιατί το πρωτογενές πλεόνασμα είναι απαγορευτικά υψηλό (3,5% του ΑΕΠ). Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό, που ξεπερνά τα €6 δισ. ευρώ, τα οποία αφαιρούνται κάθε χρόνο από το εγχώριο οικονομικό κύκλωμα για να πληρώσουμε τους δανειστές. Είναι το μεγάλο βαρίδιο που καθηλώνει την ελληνική οικονομία και δεν την αφήνει να ανακάμψει και να πετύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η άποψη του Μητσοτάκη ότι πρώτα θα πετύχει ανάπτυξη 4% και μετά θα πάει να διαπραγματευτεί τη μείωση του πλεονάσματος είναι εντελώς αστήρικτη και εκδήλως βολονταριστική. Απορρέει από ένα μείγμα οικονομικής άγνοιας και πολιτικής αφέλειας. Οικονομικής άγνοιας, γιατί βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο. Για να πετύχει ανάπτυξη 4%, με βάση τα παραπάνω, πρέπει πρώτα να μειώσει το πλεόνασμα και όχι μετά. Πολιτικής αφέλειας, γιατί αν παρ' όλα αυτά πετύχει 4% ανάπτυξη, τότε πολύ εύλογα οι ευρωπαίοι εταίροι θα του πουν «μια χαρά τα πάτε, το πρωτογενές πλεόνασμα κάθε άλλο παρά εμποδίζει την ανάπτυξη και άρα δεν υπάρχει λόγος να μειωθεί»!

ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τις εκλογές, αλλά δεν υπέστη στρατηγική ήττα. Κάθε άλλο μάλιστα. Αύξησε κατά 8%(!) τη δύναμή του σε σύγκριση με τις ευρωεκλογές του Μαΐου και έχασε ένα σχετικά μικρό ποσοστό της τάξεως του 4% σε σχέση με τις εκλογές του 2015. Με το 31,5% που πήρε, είναι μακράν το ισχυρότερο αριστερό κόμμα στην Ευρώπη. Διόλου ευκαταφρόνητο επίτευγμα για την υποτιθέμενη «χειρότερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης», που υπέγραψε την «προδοτική συμφωνία των Πρεσπών» και αναγκάστηκε κι αυτή να εφαρμόσει νεοφιλελεύθερο μνημόνιο και σκληρή λιτότητα. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι τις σχετικά μικρές εκλογικές απώλειες που υπέστη τις καρπώθηκε το νεοσύστατο κόμμα ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη και όχι η ΝΔ. Οι ψηφοφόροι που δεν ξαναψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ δεν μετακόμισαν στη δεξιά πολυκατοικία, εξακολουθούν πάντα να είναι ένοικοι της «αριστερής πολυκατοικίας».

Άρα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εδώ, όρθιος και δυνατός. Δεν ήταν πολιτικό πυροτέχνημα, όπως βιάστηκαν να συμπεράνουν μερικοί. Έχει μάλιστα γερά θεμέλια, δεδομένου ότι στην ηλιακή ομάδα 17-34 έρχεται πρώτος με 36,8% και ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία με 30,6%!  Αυτό σημαίνει ότι ο Τσίπρας ήρθε για να μείνει, δεν είναι διάττων αστήρ. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι είναι μόλις 44 ετών και ήδη έχει πρωθυπουργική εμπειρία 5 ετών στο καυτό πολιτικό καμίνι των μνημονίων, καταλαβαίνουμε ότι λογικά και δικαιωματικά το μέλλον του ανήκει. Όταν ανέλαβε το 2015 είχα διατυπώσει –κι εδώ, στο Διάλογο- την τολμηρή τότε άποψη ότι είναι χαρισματικός ηγέτης, μακράν ο καλύτερος από την εποχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Ανδρέα Παπανδρέου. Σήμερα η άποψη αυτή τείνει να γίνει κυρίαρχη. Ουκ ολίγες προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών  -εχθροί και φίλοι, εντός και εκτός ελληνικών συνόρων- δηλώνουν ευθαρσώς και απεριφράστως ότι πρόκειται για έναν χαρισματικό ηγέτη διεθνούς ακτινοβολίας.

Θεωρώ σωστή την επιλογή του να θέσει ως άμεσο και πρωταρχικό στόχο την κατεπείγουσα οργανωτική αναδιάρθρωση του ΣΥΡΙΖΑ και τη μετατροπή του από ένα μικρό ριζοσπαστικό κόμμα διαμαρτυρίας σ’ ένα μαζικό πολυσυλλεκτικό κόμμα εξουσίας. Ένα αυθεντικό λαϊκό κόμμα, με βαθιές ρίζες στον εργαζόμενο λαό, που πρέπει να είναι εμφανείς στην οργάνωσή του και στη λειτουργία του. Η παταγώδης αποτυχία του στις αυτοδιοικητικές εκλογές έδειξε ότι δεν έχει τέτοιες ρίζες. Εξ ορισμού όμως ένα κόμμα εξουσίας δεν μπορεί και δεν πρέπει να στηρίζεται μόνο στους διανοούμενους (όσο σημαντικοί κι αν είναι αυτοί) ούτε και στην ιδεολογική καθαρότητα. Δεν είναι ανάγκη να χάσει τη φυσιογνωμία του. Μπορεί να παραμείνει κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Πρέπει όμως να ανοιχτεί στην κοινωνία, την οποία φιλοδοξεί να εκφράσει. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος. ΤΙΝΑ!..

Αυτός ο μετασχηματισμός, με την ανοιχτή πρόσκληση σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα –ιδίως στους νέους- να ενταχτούν οργανωτικά στο κόμμα για να νοιώσουν ότι είναι δικό τους και τους εκπροσωπεί αυθεντικά, θα λειτουργήσει εκ των πραγμάτων ως εξωτερικός μηχανισμός πίεσης προς το ΚΙΝΑΛ, το ΜέΡΑ25 και το ΚΚΕ, για να αναγκαστούν να συμπλεύσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ για τη διαμόρφωση ενός ευρύτερου πόλου προοδευτικών δυνάμεων με στόχο την ανατροπή του νεοφιλελεύθερης λιτότητας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Το δίλημμα  ενώπιον του οποίου τους θέτει με τον τρόπο αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αμείλικτο: ή συμπλέετε μαζί μας για να ανατρέψουμε τον νεοφιλελευθερισμό ή κινδυνεύετε να δείτε την εκλογική σας βάση να εξαϋλώνεται. Σε τελική ανάλυση το μεγάλο στοίχημα είναι  η ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού. Το αν αυτή η ανατροπή θα προκύψει με συνεργασία και κοινή δράση όλων των προοδευτικών δυνάμεων της αριστερής πολυκατοικίας ή με μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ σε μια μεγάλη προοδευτική δημοκρατική παράταξη που θα συσπειρώσει στους κόλπους της τη συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων της αριστερής πολυκατοικίας είναι δευτερεύον. Προέχει η ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού και όχι ο συγκεκριμένος τρόπος με τον οποίο θα επιτευχθεί.

Τα κόμματα που θα συμμετάσχουν στο εγχείρημα μιας ευρύτερης προοδευτικής συμμαχίας δεν είναι ανάγκη να χάσουν την ιδεολογική φυσιογνωμία τους και την αυτοτέλειά τους. Αρκεί να συνδέονται με τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή, που δεν είναι άλλος από την ανατροπή της κυρίαρχης νεοφιλελεύθερης ατζέντας. Οι αντικειμενικές συνθήκες για ένα τέτοιο εγχείρημα είναι πιο ώριμες από κάθε άλλη φορά. Μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 οι εργαζόμενοι βίωσαν στο πετσί τους τις ολέθριες συνέπειες του αποτυχημένου αυτού οικονομικού συστήματος (στην Ελλάδα ακόμα περισσότερο, με τη μορφή των μνημονίων). Δυστυχώς όμως ειδικά στη χώρα μας οι υποκειμενικές συνθήκες είναι χειρότερες από ποτέ. Στην Ελλάδα ο κατακερματισμός και η πολυδιάσπαση των προοδευτικών δυνάμεων αποτελεί παράδοση και εγγενές συστατικό της πολιτικής κουλτούρας μας. Αυτός είναι ο λόγος που η συμμαχία των προοδευτικών δυνάμεων βρίσκει πολύ μεγαλύτερη απήχηση στην Ευρώπη απ' ό,τι στην Ελλάδα. Το χειρότερο απ’ όλα ωστόσο είναι ότι σήμερα τα κόμματα της αριστερής πολυκατοικίας έχουν κάκιστες σχέσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ. Προεκλογικά έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να πετύχουν τη στρατηγική ήττα του. Δεν τα κατάφεραν. Ο λαός είχε άλλη γνώμη και έστειλε δια μέσου της κάλπης τη δική του ετυμηγορία. Ωστόσο το ΚΙΝΑΛ και το ΜέΡΑ25 (και φυσικά το ΚΚΕ) γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια τη λαϊκή ετυμηγορία. Συνεχίζουν να κάνουν σκληρότερη αντιπολίτευση στον ΣΥΡΙΖΑ παρά στην κυβέρνηση! Η στρατηγική όμως αυτή είναι δίκοπο μαχαίρι, γιατί ο κόσμος το καταλαβαίνει και οργίζεται και δεν αποκλείεται να τους τιμωρήσει σκληρά την επόμενη φορά.

Δεν είναι όμως μόνον αυτή η δυσκολία που αντιμετωπίζει ο Τσίπρας. Όπως και στο παρελθόν, θα έχει πάλι απέναντί του σχεδόν το σύνολο των ΜΜΕ (αυτή τη φορά και τη δημόσια τηλεόραση και το δημόσιο πρακτορείο  ειδήσεων). Η επικοινωνιακή αυτή παντοδυναμία της κυβέρνησης δημιουργεί μια αποπνικτική ατμόσφαιρα ολοκληρωτικού τύπου και πρέπει επειγόντως να βρει έναν τρόπο να σπάσει το επικοινωνιακό αυτό μπετόν αρμέ. Αν σ’ αυτό προστεθεί ότι η ΝΔ απέρριψε την κοινή συναινέσει επιλογή των ανώτατων δικαστών, για να έχει τη δυνατότητα να προκρίνει τώρα δικαστές δικής της επιλογής, τότε διαμορφώνεται ένα εφιαλτικό πολιτικό σκηνικό. Ελέγχοντας άμεσα ή έμμεσα και τις τέσσερις εξουσίες, δεν αποκλείεται να μπει στον πειρασμό να υλοποιήσει τον διακαή πόθο που εκδήλωσε παλαιότερα ο Μάκης Βορίδης: τη λήψη μέτρων σε θεσμικό επίπεδο για να αποκλειστεί τυχόν επάνοδος της Αριστεράς στην εξουσία, με το σκεπτικό ότι οι ιδέες της είναι ελαττωματικές!..

Κατά βάθος οι σημερινοί κυβερνώντες ξέρουν ότι κατά πάσα πιθανότητα θα αποτύχουν, οπότε ο μόνος τρόπος για να κοιμούνται ήσυχοι είναι να (ξανα)περιθωριοποιήσουν εκλογικά τον ΣΥΡΙΖΑ -πάση θυσία και παντί τρόπω- για να μην υπάρχει περίπτωση να ξαναγίνει κυβέρνηση… Γι’ αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αρχίσει αμέσως να ασκεί σκληρή δομική αντιπολίτευση εντός κι εκτός βουλής. Όχι με υστερικές κραυγές, αλαλαγμούς και λούμπεν ψευδολαϊκισμό, αλλά με συγκροτημένο προγραμματικό λόγο, που θα υποδεικνύει συγκεκριμένη φιλολαϊκή διέξοδο στα αδιέξοδα του υπαρκτού νεοφιλελευθερισμού. Καμία πίστωση χρόνου. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να αποφευχθεί η παρατεταμένη εσωστρέφεια. Τα βήματα της οργανωτικής ανασυγκρότησης πρέπει να γίνουν γρήγορα και αποφασιστικά, ώστε να μπορεί το κόμμα να αφοσιωθεί ψυχή τε και σώματι στην προώθηση της προοδευτικής συμμαχίας για την ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού.

ΚΙΝΑΛ

Η Φώφη Γεννηματά δηλώνει ευχαριστημένη, γιατί –όπως λέει- το ΚΙΝΑΛ σε συνθήκες έντονης πόλωσης αύξησε ελαφρώς το ποσοστό του σε 8,1% σε σχέση με τις ευρωεκλογές (7,7%). Αλλά δεν πείθει, γιατί βασικός στόχος ήταν η «στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ», ώστε να πάρουν πίσω το κόμμα που τους έκλεψε ο Τσίπρας! Γι’ αυτό εξάλλου καλούσαν τον κόσμο να ψηφίσει το αυθεντικό κόμμα και όχι το ιμιτασιόν! Ο λαός όμως αποφάσισε με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο ότι κυρίαρχος πόλος στην αριστερή πολυκατοικία (αριστερά + κεντροαριστερά + σοσιαλδημοκρατία + οικολογική αριστερά + κομμουνιστική αριστερά) είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, με ηγέτη τον Αλέξη Τσίπρα.

Είναι πλέον σαφές ότι ο κόσμος του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ εγκατέλειψε μαζικά το κόμμα και το 2015 και το 2019, επειδή οι ηγέτες του (Παπανδρέου, Βενιζέλος, Γεννηματά) το μετέτρεψαν σε δεκανίκι της νεοφιλελεύθερης και αυταρχικής Δεξιάς των Σαμαρά-Μητσοτάκη. Αν δεν ξεκαθαρίσει τον ιδεολογικό προσανατολισμό του (αυτή τη στιγμή είναι ένα κόμμα ιδεολογικά κούφιο, πουκάμισο αδειανό) και δεν αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει, πολύ φοβάμαι ότι υπάρχει πολύ σοβαρός κίνδυνος να εξαϋλωθεί. Ήδη η ευρωπαϊκή κεντροαριστερά/σοσιαλδημοκρατία/οικολογική αριστερά, που αρχίζει να συνειδητοποιεί τις ολέθριες συνέπειες της νεοφιλελεύθερης μετάλλαξης και της συνεργασίας με τα συντηρητικά δεξιά κόμματα, κόβει τις γέφυρες με το αμετανόητο ΚΙΝΑΛ και προσεγγίζει τον αριστερό ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα.

Παρά την απομάκρυνση του Βενιζέλου, η Φώφη Γεννηματά συνεχίζει απτόητη την ίδια γραμμή. Αυτό φαίνεται από την προεκλογική δήλωσή της ότι αν χρειαστεί να στηρίξει τη ΝΔ, σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας, θα το κάνει για το καλό του τόπου, για να μην έχουμε ακυβερνησία. Φαίνεται επίσης και από τη λογικά ακατανόητη θέση της για την απλή αναλογική. Κανονικά ένα κόμμα του 8% θα έπρεπε να πρωτοστατεί για την καθιέρωση της απλής αναλογικής για να μπορεί να διαδραματίζει ρυθμιστικό ρόλο. Αυτή όμως την απορρίπτει και κατά φαινόμενα είναι πολύ πιθανόν να συμπράξει με τη ΝΔ στη νομικά αμφιλεγόμενη ακύρωση της απλής αναλογικής από την παρούσα Βουλή με πλειοψηφία 180 βουλευτών (158+22), για να μην ισχύσει στις ερχόμενες εκλογές! Αυτό σημαίνει ότι στρατηγικός στόχος παραμένει να ξαναγίνει το ΚΙΝΑΛ κόμμα εξουσίας που διεκδικεί την αυτοδυναμία με βάση το πλειοψηφικό σύστημα και όχι την απλή αναλογική. Στον πρωτοφανή αυτόν κατήφορο, κάποια στιγμή δεν αποκλείεται να συναινέσει με την κυβέρνηση και στις θεσμικού τύπου παρεμβάσεις που προτείνει ο Βορίδης, για να μην επανέλθει ποτέ στην κυβέρνηση ο «ελαττωματικός» ΣΥΡΙΖΑ. Αυτός είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για να εκδιωχθούν οι θρασείς αριστεροί νοικάρηδες και να επανέλθουν στην εξουσία οριστικά και αμετάκλητα οι μόνιμοι ιδιοκτήτες της. Ίδωμεν…

ΚΚΕ

Το ΚΚΕ απέδειξε για μια ακόμη φορά ότι είναι ένα κόμμα sui generis. Ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω του, παραμένει ακίνητο στο χώρο και στο χρόνο. Περιμένει υπομονετικά το πολυπόθητο «big bang», το πλήρωμα του χρόνου για τη μεγάλη σοσιαλιστική επανάσταση. Πάσχει από μια άνευ προηγουμένου πολιτική μυωπία και αχρωματοψία. Τα βλέπει όλα ίδια. Θεωρεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Δημοκρατία είναι ένα και το αυτό: τα δύο κόμματα του μεγάλου κεφαλαίου!

Τον κατηγορεί ότι με τη μνημονιακή πολιτική του άνοιξε διάπλατα το δρόμο στη ΝΔ. Γιατί όμως; Κανονικά αφού ο λαός δοκίμασε το μνημονιακό ΠΑΣΟΚ, τη μνημονιακή ΝΔ και τον μνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έπρεπε να στραφεί προς το ΚΚΕ και τις άλλες αντιμνημονιακές δυνάμεις; Γιατί δεν το έπραξε και προτίμησε να ξαναψηφίσει τη μνημονιακή ΝΔ; Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα στο οποίο καλείται εξάπαντος να δώσει μια πειστική απάντηση η ηγεσία του ΚΚΕ (και της υπόλοιπης αντιμνημονιακής αριστεράς). Αλλά δεν το κάνει. Αντί για αυτοκριτική προτιμά να αναμασά τις συνηθισμένες δικαιολογίες. «Διατηρήσαμε τις δυνάμεις μας μέσα στις συνθήκες έντονης πόλωσης που δημιούργησε ο νέος δικομματισμός» ή «παρά τις λυσσαλέες επιθέσεις το σύστημα δεν κατόρθωσε ούτε και τώρα να εξαφανίσει το ΚΚΕ». Προσωπικά δε βλέπω κανένα σύστημα να προσπαθεί να εξαφανίσει το ΚΚΕ. Ένα ΚΚΕ της τάξεως του 5%, με τη σημερινή ηγεσία του, είναι ιδιαιτέρως χρήσιμο για το σύστημα, αν μη τι άλλο γιατί μονίμως τορπιλίζει με σθένος και αποφασιστικότητα κάθε προσπάθεια για προγραμματική σύγκλιση και κοινή δράση των προοδευτικών δυνάμεων της αριστερής πολυκατοικίας.

ΜέΡΑ25

Το νεοσύστατο ΜέΡΑ25 του Γ. Βαρουφάκη τελικά έκανε την έκπληξη και μετά το ευρωκοινοβούλιο μπήκε και στην ελληνική βουλή. Παραμένει ωστόσο τοπίο στην ομίχλη. Είναι σαφές ότι το ιδεολογικό στίγμα του κόμματός του είναι αντι-νεοφιλελεύθερο. Οι δε οπαδοί του είναι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή αριστεροί. Ο ίδιος όμως συμπεριέλαβε στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΜέΡΑ25 ακόμα και ακραίους νεοφιλελεύθερους, αποκαλώντας τους μάλιστα και «συναγωνιστές».

Στο θέμα των συνεργασιών και του είδους της αντιπολίτευσης που θα ασκήσει προτιμά τη δημιουργική(;) ασάφεια, αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Η δεξαμενή στην οποία εκ των πραγμάτων στοχεύει για να διευρύνει την εκλογική επιρροή του είναι οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ. Οπότε λογικά ο πειρασμός είναι μεγάλος για μια διμέτωπη αντιπολίτευση τύπου ΚΙΝΑΛ ή ΚΚΕ, που στοχεύει πρωτίστως τον ΣΥΡΙΖΑ. Εάν το πράξει, θα εντείνει την πολυδιάσπαση στο χώρο της αριστερής πολυκατοικίας και θα μετατραπεί αντικειμενικά σε ένα ακόμα δεκανίκι της Ν.Δ., που επιθυμεί διακαώς να παγιώσει και να διαιωνίσει την κυριαρχία της με τη δοκιμασμένη πρακτική του «διαίρει και βασίλευε». Εάν όμως επιλέξει τον λογικό και συνετό  δρόμο της προγραμματικής σύγκλισης με στόχο τη κοινή δράση των προοδευτικών δυνάμεων, τότε θα προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στον τόπο.

Πάντως στις προγραμματικές δηλώσεις, το πρώτο δείγμα γραφής που μας έδωσε ήταν αντιπολίτευση αλά ΚΙΝΑΛ. Είπε ότι ο Μητσοτάκης είναι «ο τυχερότερος πρωθυπουργός της Μνημονιακής Ελλάδας» και πρέπει να κάνει εικόνισμα στον Τσίπρα, που είναι σαφώς χειρότερος απ’ αυτόν: «Την αξιοπιστία του κ. Τσίπρα, στα μάτια των δανειστών, δεν θα την φτάσετε ποτέ. Στην καλύτερη, για εσάς, περίπτωση να σας θεωρήσουν άξιο συνεχιστή του”.

Ελληνική Λύση

Η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου κινείται μεταξύ ΝΔ και Χρυσής Αυγής («αυτά τα πολύ ναζιστικά εμένα με βρίσκουν κάθετα αντίθετο» ήταν μια χαρακτηριστική δήλωση που έκανε προεκλογικά και σχολιάστηκε ευρέως). Εδώ και χρόνια προσπαθεί να μας πείσει από τον ιδιότυπο εμπορικό-πολιτικό τηλεοπτικό άμβωνα που χρησιμοποιεί κατά κόρον ότι ο αυθεντικός εκπρόσωπος του Πούτιν στην Ελλάδα είναι αυτός και όχι ο Ιβάν Σαββίδης. Το ύφος του είναι μονίμως υστερικό είτε λέει καλημέρα είτε πουλάει κηραλοιφές είτε προβαίνει σε υπερφίαλες πολιτικές αναλύσεις. Θεωρεί τον εαυτό του ξερόλα –ενώ στην πραγματικότητα είναι αδαής ή στην καλύτερη περίπτωση ημιμαθής- κομπάζει ασταμάτητα («δοξάστε με, εγώ είμαι και κανένας άλλος»!) και χρησιμοποιεί προσβλητικούς χαρακτηρισμούς για όλους εν γένει τους πολιτικούς αντιπάλους του.

Μπήκε φουριόζος στη Βουλή καταγγέλλοντας αρειμανίως την «προδοτική Συμφωνία των Πρεσπών» και προπαγανδίζοντας και χειροκροτώντας τα σκληρά μέτρα που πήρε στη γειτονική Ιταλία ο ακροδεξιός Σαλβίνι για την αντιμετώπιση των προσφύγων και των μεταναστών. Με το καλημέρα προτείνει σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τη Συμφωνία των Πρεσπών και δημοψήφισμα για την επαναφορά της… θανατικής ποινής!

Είναι σαφές ότι θα ασκεί εκ δεξιών σκληρή και δυναμική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση της ΝΔ τόσο στα εθνικά θέματα, όσο και στο προσφυγικό.

*Γιώργος Δουράκης

Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας

Τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ

 Πηγή: Διάλογος ΔΕΠ - ΑΠΘ