Δρ ΡΟΥΜΠΙΝΙ Ο ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΟΣ ΚΑΙ «Δρ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ», ΕΠΕΙΔΗ ΠΡΟΕΒΛΕΨΕ ΤΟ «ΚΡΑΧ», ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΜΕΤΡΑ
«Πάνω από δύο χρόνια θα διαρκέσει η ύφεση»
Του ΝΙΚΟΥ ΚΑΤΖΗΛΑΚΗ
Προέβλεψε με ακρίβεια τη σημερινή κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, σε περίοδο φαινομενικής ευημερίας. Είχε μιλήσει για «μια φούσκα ακινήτων, συνοδευόμενη από αύξηση των τιμών του πετρελαίου, μεγάλη μείωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, μια βαθιά ύφεση και ένα ανατριχιαστικό μπλοκάρισμα του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, καταστρέφοντας επενδυτικές τράπεζες και μεγάλα οικονομικά ιδρύματα». Η πρόβλεψη καταγράφτηκε την 7η Σεπτεμβρίου 2006.
|
«Η οικονομική πίεση θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες. Εχουμε αποφύγει απλώς την ολοκληρωτική κατάρρευση του συστήματος για τώρα, αλλά η κατάσταση είναι ακόμη πάρα πολύ δύσκολη στις ΗΠΑ και την Ε.Ε.» λέει ο Δρ Νούριελ Ρουμπίνι
|
Ο Δρ Νούριελ Ρουμπίνι, ή Dr. Doom (Δρ Καταστροφή) -προσωνύμιο που απέκτησε έκτοτε- βλέποντας τις προβλέψεις του να επαληθεύονται, απέκτησε φήμη που λίγοι οικονομολόγοι απολαμβάνουν, εξελισσόμενος σε έναν εκ των πλέον σημαινόντων επιστημόνων της ειδικότητάς του στις μέρες μας. Σήμερα, σχολιάζοντας τις κινήσεις Μπους για την αντιμετώπιση της κρίσης, μέσω εθνικοποιήσεων οικονομικών ιδρυμάτων, κάνει λόγο για «Ηνωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Αμερικής» και για «εφεύρεση του σοσιαλισμού των πλουσίων». Και σε τηλεφωνική συνομιλία του με την «Ε», ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, παρά το ότι δηλώνει ότι η επερχόμενη οικονομική ύφεση δεν θα έχει τη σφοδρότητα αυτής της δεκαετίας του '30, μας λέει ότι «οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες θα είναι σοβαρότατες».
Κύριε Ρουμπίνι, θεωρείστε ο μοναδικός «αγγελιαφόρος» της σημερινής κρίσης, κάτι που θέτει τις προβλέψεις σας για την εφ' εξής περίοδο στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος...
«Προβλέπω ότι ο κίνδυνος μιας συστημικής και οικονομικής κατάρρευσης έχει κάπως μειωθεί λόγω των ριζοσπαστικών μέτρων που πάρθηκαν. Το δυσάρεστο είναι ότι σε Αμερική και Ευρώπη εισερχόμαστε σε περίοδο επίπονης, σοβαρότατης οικονομικής ύφεσης, όπου τα μακροοικονομικά νέα και οι ειδήσεις για τα κέρδη των μεγάλων εταιρειών θα είναι πολύ αρνητικά, αυξάνοντας την πίεση στα χρηματιστήρια, προκαλώντας ουσιαστικά προβλήματα στις αγορές. Πιθανόν να υπάρξει πρόβλημα με κεφάλαια ιδιωτικών επενδύσεων, ή με μερικές αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες μπαίνουν σε βαθιά κρίση. Η οικονομική πίεση θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες, οπότε βρισκόμαστε ακόμη για τα καλά μέσα στο τούνελ, με το φως στο βάθος του να μη γίνεται ορατό στο άμεσο μέλλον. Εχουμε αποφύγει απλώς την ολοκληρωτική κατάρρευση του συστήματος για τώρα, αλλά η κατάσταση είναι ακόμη πάρα πολύ δύσκολη στις ΗΠΑ και την Ε.Ε., και αυτό σύντομα θα μεταφερθεί και στις αναδυόμενες αγορές».
Εχετε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μια οικονομική καρδιακή ανακοπή. Θα λέγατε ότι το ενδεχόμενο μιας ύφεσης όμοιας με αυτής του '30 είναι πιθανή;
«Οχι σε αυτόν τον βαθμό. Η κρίση είναι η χειρότερη που έχουμε δει από τη δεκαετία του '30, αλλά οι συνέπειες στην πραγματική οικονομία δεν θα είναι τόσο σοβαρές, όμως η ύφεση -στην περίπτωση των ΗΠΑ- θα διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια, οπότε οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες θα είναι σοβαρότατες».
«Αδυναμίες» και «απώλειες»
Βλέπετε η περίπτωση της οικονομικής κατάρρευσης της Ισλανδίας να επαναλαμβάνεται σε άλλες χώρες;
«Υπάρχει ένας αριθμός χωρών με σημαντικές εσωτερικές και εξωτερικές αδυναμίες. Κάποιες από αυτές θα χρειαστούν ειδικά προγράμματα του ΔΝΤ για να αποφύγουν σφοδρές οικονομικές κρίσεις, όπως το Πακιστάν.
Και όπως στην Ισλανδία, κάποια οικονομικά ιδρύματα στις χώρες αυτές είναι αδύνατον να σωθούν, διότι είναι πολύ μεγάλα για τα δεδομένα των συγκεκριμένων κρατών, δεδομένου ότι οι κυβερνήσεις τους είναι αδύναμες έχοντας περιορισμένους οικονομικούς πόρους».
Κύριε Ρουμπίνι, θεωρείστε ο μοναδικός «αγγελιαφόρος» της σημερινής κρίσης, κάτι που θέτει τις προβλέψεις σας για την εφ' εξής περίοδο στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος...
«Προβλέπω ότι ο κίνδυνος μιας συστημικής και οικονομικής κατάρρευσης έχει κάπως μειωθεί λόγω των ριζοσπαστικών μέτρων που πάρθηκαν. Το δυσάρεστο είναι ότι σε Αμερική και Ευρώπη εισερχόμαστε σε περίοδο επίπονης, σοβαρότατης οικονομικής ύφεσης, όπου τα μακροοικονομικά νέα και οι ειδήσεις για τα κέρδη των μεγάλων εταιρειών θα είναι πολύ αρνητικά, αυξάνοντας την πίεση στα χρηματιστήρια, προκαλώντας ουσιαστικά προβλήματα στις αγορές. Πιθανόν να υπάρξει πρόβλημα με κεφάλαια ιδιωτικών επενδύσεων, ή με μερικές αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες μπαίνουν σε βαθιά κρίση. Η οικονομική πίεση θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες, οπότε βρισκόμαστε ακόμη για τα καλά μέσα στο τούνελ, με το φως στο βάθος του να μη γίνεται ορατό στο άμεσο μέλλον. Εχουμε αποφύγει απλώς την ολοκληρωτική κατάρρευση του συστήματος για τώρα, αλλά η κατάσταση είναι ακόμη πάρα πολύ δύσκολη στις ΗΠΑ και την Ε.Ε., και αυτό σύντομα θα μεταφερθεί και στις αναδυόμενες αγορές».
Εχετε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μια οικονομική καρδιακή ανακοπή. Θα λέγατε ότι το ενδεχόμενο μιας ύφεσης όμοιας με αυτής του '30 είναι πιθανή;
«Οχι σε αυτόν τον βαθμό. Η κρίση είναι η χειρότερη που έχουμε δει από τη δεκαετία του '30, αλλά οι συνέπειες στην πραγματική οικονομία δεν θα είναι τόσο σοβαρές, όμως η ύφεση -στην περίπτωση των ΗΠΑ- θα διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια, οπότε οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες θα είναι σοβαρότατες».
«Αδυναμίες» και «απώλειες»
Βλέπετε η περίπτωση της οικονομικής κατάρρευσης της Ισλανδίας να επαναλαμβάνεται σε άλλες χώρες;
«Υπάρχει ένας αριθμός χωρών με σημαντικές εσωτερικές και εξωτερικές αδυναμίες. Κάποιες από αυτές θα χρειαστούν ειδικά προγράμματα του ΔΝΤ για να αποφύγουν σφοδρές οικονομικές κρίσεις, όπως το Πακιστάν.
Και όπως στην Ισλανδία, κάποια οικονομικά ιδρύματα στις χώρες αυτές είναι αδύνατον να σωθούν, διότι είναι πολύ μεγάλα για τα δεδομένα των συγκεκριμένων κρατών, δεδομένου ότι οι κυβερνήσεις τους είναι αδύναμες έχοντας περιορισμένους οικονομικούς πόρους».
|
Οι εθνικοποιήσεις οικονομικών ιδρυμάτων της κυβέρνησης Μπους είναι η «εφεύρεση του σοσιαλισμού των πλουσίων» (φωτ. Ass. Press)
|
Ακατάλληλος ο Μαρξ...
Πολλοί λένε ότι η μαρξιστική θεωρία επανέρχεται δριμύτερη λόγω της κρίσης και της αναζήτησης λύσεων για το μέλλον. Τι πιστεύετε;
«Δεν είμαι σίγουρος για το εάν η μαρξιστική θεωρία είναι κατάλληλη για να αναλύσει την παρούσα κρίση. Πιστεύω ότι αυτή είναι μια κρίση που προκλήθηκε λόγω έλλειψης επίβλεψης και ρύθμισης, που είναι απαραίτητες για όλες τις οικονομίες που λειτουργούν σωστά. Πιστεύω ότι οι οικονομίες της αγοράς μπορούν να είναι λειτουργικές και ότι το οικονομικό μας σύστημα δουλεύει σωστά, εάν υπάρχουν οι ανωτέρω προυποθέσεις και αποφεύγονται οι ακρότητες».
Γνωρίζουμε τι μέτρα έχουν παρθεί για τη βιωσιμότητα των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Τι μέτρα πρέπει να παρθούν και προς όφελος του πολύ κόσμου που ίσως χτυπηθεί από την κρίση;
«Οι κυβερνήσεις έπρεπε να στηρίξουν το οικονομικό σύστημα, αλλιώς οι παράπλευρες απώλειες στην πραγματική οικονομία από την οικονομική κατάρρευση θα ήταν τραγικές. Αλλά σήμερα, σε συνθήκες ύφεσης, είναι ανάγκη στις ΗΠΑ, στην Κίνα και εν μέρει σε ορισμένες ακόμη χώρες οι οποίες διαθέτουν οικονομικούς πόρους να παράσχουν -όπου είναι απαραίτητο και εφικτό- πολιτικές που θα δίνουν κίνητρα για αύξηση της συνολικής ζήτησης σε περιόδους όπου η κατανάλωση και οι πραγματικές επενδύσεις μειώνονται. Αλλά αυτό εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας. Κάποιες έχουν αυτή τη δυνατότητα, κάποιες άλλες με οικονομικό πρόβλημα, πιθανόν όχι».
Μια τέτοια κατάσταση όπως η σημερινή φέρνει κατά νου παρελθούσες παρόμοιες συγκυρίες τις οποίες ακολούθησαν μεγάλες συρράξεις...
«Πιστεύω ότι ο βαθμός εμπορικής και οικονομικής ενοποίησης μεταξύ ΗΠΑ, Ε.Ε., Κίνας, Ινδίας κ.ά. είναι τέτοιος που είναι προς το συμφέρον όλων να λύνονται τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα με έναν εποικοδομητικό τρόπο. Δεν νομίζω ότι θα πάμε σε πόλεμο, αλλά ότι υπάρχει ακόμη χώρος για οικονομική συνεργασία παγκοσμίως. Φυσικά ο ρόλος των ΗΠΑ έχει περιοριστεί, οπότε πρέπει πλέον να συνεργαστεί με τις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου για να λύσουν αυτά τα ζητήματα». *
Πολλοί λένε ότι η μαρξιστική θεωρία επανέρχεται δριμύτερη λόγω της κρίσης και της αναζήτησης λύσεων για το μέλλον. Τι πιστεύετε;
«Δεν είμαι σίγουρος για το εάν η μαρξιστική θεωρία είναι κατάλληλη για να αναλύσει την παρούσα κρίση. Πιστεύω ότι αυτή είναι μια κρίση που προκλήθηκε λόγω έλλειψης επίβλεψης και ρύθμισης, που είναι απαραίτητες για όλες τις οικονομίες που λειτουργούν σωστά. Πιστεύω ότι οι οικονομίες της αγοράς μπορούν να είναι λειτουργικές και ότι το οικονομικό μας σύστημα δουλεύει σωστά, εάν υπάρχουν οι ανωτέρω προυποθέσεις και αποφεύγονται οι ακρότητες».
Γνωρίζουμε τι μέτρα έχουν παρθεί για τη βιωσιμότητα των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Τι μέτρα πρέπει να παρθούν και προς όφελος του πολύ κόσμου που ίσως χτυπηθεί από την κρίση;
«Οι κυβερνήσεις έπρεπε να στηρίξουν το οικονομικό σύστημα, αλλιώς οι παράπλευρες απώλειες στην πραγματική οικονομία από την οικονομική κατάρρευση θα ήταν τραγικές. Αλλά σήμερα, σε συνθήκες ύφεσης, είναι ανάγκη στις ΗΠΑ, στην Κίνα και εν μέρει σε ορισμένες ακόμη χώρες οι οποίες διαθέτουν οικονομικούς πόρους να παράσχουν -όπου είναι απαραίτητο και εφικτό- πολιτικές που θα δίνουν κίνητρα για αύξηση της συνολικής ζήτησης σε περιόδους όπου η κατανάλωση και οι πραγματικές επενδύσεις μειώνονται. Αλλά αυτό εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας. Κάποιες έχουν αυτή τη δυνατότητα, κάποιες άλλες με οικονομικό πρόβλημα, πιθανόν όχι».
Μια τέτοια κατάσταση όπως η σημερινή φέρνει κατά νου παρελθούσες παρόμοιες συγκυρίες τις οποίες ακολούθησαν μεγάλες συρράξεις...
«Πιστεύω ότι ο βαθμός εμπορικής και οικονομικής ενοποίησης μεταξύ ΗΠΑ, Ε.Ε., Κίνας, Ινδίας κ.ά. είναι τέτοιος που είναι προς το συμφέρον όλων να λύνονται τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα με έναν εποικοδομητικό τρόπο. Δεν νομίζω ότι θα πάμε σε πόλεμο, αλλά ότι υπάρχει ακόμη χώρος για οικονομική συνεργασία παγκοσμίως. Φυσικά ο ρόλος των ΗΠΑ έχει περιοριστεί, οπότε πρέπει πλέον να συνεργαστεί με τις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου για να λύσουν αυτά τα ζητήματα». *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 31/10/2008
Copyright © 2008 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.
Νέα από το Οικονομικό Επιμελητήριο
To Ερώτημα της Εβδομάδας
Βιβλιοπαρουσίαση
Σχολιάστε εδώ
για να σχολιάσετε το παραπάνω θέμα πρέπει να εισέλθετε