Ευρωπαϊκη Επιτροπή και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανησυχούν για την ελληνική οικονομία – Επιτήρηση στις 18 Φεβρουαρίου

Του Βασiλη Ζηρα

Ισχυρές πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πρόσθετα διαρθρωτικού χαρακτήρα δημοσιονομικά μέτρα δέχεται η κυβέρνηση, καθώς εντείνεται η ανησυχία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό για το ενδεχόμενο αδυναμίας αναχρηματοδότησης του δημοσίου χρέους.

Ενδεικτική της ανησυχίας είναι η επίσκεψη τριμελούς κλιμακίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου την προηγούμενη εβδομάδα στην Αθήνα, κατ’ εντολήν του γενικού διευθυντή κ. Ντομινίκ Στρος-Καν, προκειμένου ο διεθνής οργανισμός να έχει μια πιο σαφή εικόνα της δημοσιονομικής κατάστασης της ελληνικής οικονομίας, αλλά και των προθέσεων της κυβέρνησης. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη επίσκεψη ήταν έκτακτη. Η τακτική αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας θα γίνει τον Μάιο, οπότε τα στελέχη του ΔΝΤ θα έλθουν και πάλι στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα στελέχη του διεθνούς οργανισμού έφυγαν από την Αθήνα πιο προβληματισμένα απ’ ό,τι ήρθαν, γιατί εκτός των γνωστών προβλημάτων της οικονομίας, κατά τις επαφές τους διαπίστωσαν και μια διάχυτη αβεβαιότητα ως προς τις πολιτικές εξελίξεις. Το ενδεχόμενο να βρεθεί η οικονομία στη μέγγενη της κρίσης από τη μια και του εκλογικού κύκλου, που παραδοσιακά οδηγεί σε δημοσιονομικό ξεχείλωμα, από την άλλη, αποτελεί μία ακόμη πηγή ανησυχίας.

Μπορεί, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, τα σενάρια καταστροφής που φιλοξενήθηκαν στον διεθνή Τύπο να μην έχουν επιβεβαιωθεί, αλλά η ανησυχία υπάρχει. Σύμφωνα, μάλιστα, με κορυφαίο παράγοντα του οικονομικού επιτελείου, ένα από τα ερωτήματα που έθεσαν πιεστικά οι υπουργοί Οικονομίας της Eυρωζώνης στον Γιάννη Παπαθανασίου κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup την περασμένη Δευτέρα ήταν και το εάν η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει την αναχρηματοδότηση του χρέους. Ο κ. Παπαθανασίου αναφέρθηκε στις επιτυχείς εκδόσεις ομολόγων, αλλά και στα μέτρα που έχει ήδη λάβει η κυβέρνηση για τη δημοσιονομική προσαρμογή. Ωστόσο, είναι σαφές ότι τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και το Eurogroup περιμένουν ακόμη πιο πειστικές και αποφασιστικές απαντήσεις στο πρόβλημα, δεδομένου ότι ενδεχόμενη αδυναμία ενός κράτους – μέλους της Eυρωζώνης να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της θα αποτελούσε ισχυρό πλήγμα στο κύρος του ευρώ.

Είναι αυτή η ανησυχία που διαμόρφωσε καθοριστικά τη στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έναντι της χώρας μας και την οδήγησε στο να απορρίψει το αίτημα της κυβέρνησης για τριετή περίοδο δημοσιονομικής προσαρμογής (έως το τέλος του 2011) και να απαιτήσει τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ σε δύο χρόνια, φέτος και το 2010, παρά το γενικότερο κλίμα δημοσιονομικής ελαστικότητας που επικρατεί στις Βρυξέλλες, σε μια προσπάθεια να βγουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες από την ύφεση.

Ωστόσο, δεν εξαντλούνται στην ανησυχία για τον δανεισμό οι λόγοι που υπαγόρευσαν τη σκληρή στάση της Κομισιόν και οι οποίοι οδηγούν αναπόφευκτα στη λήψη πρόσθετων μέτρων για τη μείωση του ελλείμματος. Η Κομισιόν, αλλά και σε πολιτικό επίπεδο οι σημαντικές πρωτεύουσες της Ε.Ε., δεν αντιμετωπίζουν την Ελλάδα όπως τις άλλες χώρες με υψηλό έλλειμμα:

1. Είναι υπότροπος. Βγήκε από την επιτήρηση το 2007 με ψευδή στοιχεία κι ένα χρόνο αργότερα, παρουσίασε και πάλι υπέρβαση του ελλείμματος. Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είχε διατυπώσει σοβαρές ενστάσεις για την άρση της πρώτης επιτήρησης, θεωρώντας ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που είχε επιτευχθεί δεν ήταν διατηρήσιμη και δυστυχώς δικαιώθηκε.

2. Η δημοσιονομική εκτροπή της Ελλάδας δεν αποτελεί συνέπεια της κρίσης. Εχει υπερβολικό έλλειμμα από το 2007, παρά την ισχυρή ανάπτυξη. «Κατά συνέπεια δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως για παράδειγμα η Ισπανία ή η Ιρλανδία, που έχουν μεν υψηλό έλλειμμα, αλλά ταυτόχρονα έχουν συρρίκνωση του ΑΕΠ», λένε στις Βρυξέλλες.

3. Εχει επίσης υψηλό δημόσιο χρέος και έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. «Ενώ για τα άλλα κράτη - μέλη, στην παρούσα φάση το πρόβλημα είναι η ανάπτυξη και το τραπεζικό σύστημα, για την Ελλάδα το μείζον πρόβλημα παραμένει το δημοσιονομικό και η αντιμετώπισή του απαιτεί διαρθρωτικά και μόνιμου χαρακτήρα μέτρα», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.

4. Την αξιολόγηση του Προγράμματος Σταθερότητας από τις κοινοτικές υπηρεσίες, που αμφισβητούν και μάλιστα σε ιδιαίτερα αυστηρούς τόνους την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που θέτει το υπουργείο Οικονομίας. Πέραν της μεγάλης απόκλισης στην εκτίμηση για τον ρυθμό ανάπτυξης, οι υπηρεσίες της Kοινότητας θεωρούν αισιόδοξους τους στόχους τόσο για τα έσοδα όσο και για τις δαπάνες. Επισης, εκτιμούν ότι τα μέτρα προσωρινού χαρακτήρα για το 2009 είναι 0,7% του ΑΕΠ αντί του 0,5% του ΑΕΠ που υπολογίζει το υπουργείο Οικονομίας. Επιπλέον, σημειώνουν ότι το έλλειμμα του 2009 θα είναι ίσως υψηλότερο κατά δύο ή τρία δέκατα της μονάδας από το 3,7% του ΑΕΠ που προέβλεπαν τον Ιανουάριο, επειδή το έλλειμμα του 2008 διαμορφώθηκε τελικά στο 3,7% αντί του 3,4%.

Ολα αυτά θα περιληφθούν στην έκθεσή της που θα συζητηθεί στις 18 Φεβρουαρίου στο Κολέγιο των Επιτρόπων και θα κινεί τη διαδικασία της επιτήρησης εις βάρος της Ελλάδας. Η έκθεση, που θα συνοδεύεται από πανομοιότυπο σχέδιο απόφασης του Ecofin, θα διαπιστώνει την υπέρβαση του ελλείμματος και θα προβαίνει σε γενικές συστάσεις προς την κυβέρνηση να λάβει μέτρα μόνιμου χαρακτήρα ώστε να μειώσει το έλλειμμα και να προχωρήσει τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές, στο ασφαλιστικό, στον στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, στον τρόπο σύνταξης του προϋπολογισμού κ.α. ώστε να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών μεσοπρόθεσμα.

Αφού η σχετική εισήγηση εγκριθεί από το Ecofin στις 10 Μαρτίου, η Κομισιόν θα προχωρήσει στο επόμενο στάδιο της επιτήρησης και στις 24 Μαρτίου θα εισηγηθεί το χρονοδιάγραμμα για τη διόρθωση του ελλείμματος. Η Επιτροπή φέρεται αποφασισμένη να δώσει στην Ελλάδα δύο χρόνια προθεσμία, ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί, χωρίς πολλές ελπίδες και μέσω πολιτικών συμμαχιών, να εξασφαλίσει τρία χρόνια. Ετσι, το Ecofin αναμένεται να υιοθετήσει την εισήγηση της Κομισιόν στις 4 Απριλίου και να ζητεί από τη χώρα μας να εφαρμόσει κατά γράμμα όσα έχει αποφασίσει μέχρι τώρα και επιπλέον να λάβει πρόσθετα περιοριστικά μέτρα για την εξοικονόμηση περίπου 2,5 δισ. ευρώ. Δεδομένου ότι ήδη το υπουργείο Οικονομίας έχει ήδη ανακοινώσει την περικοπή δαπανών κατά 500 εκατ. ευρώ (ή 1 δισ. ευρώ στη διετία) θα απαιτηθούν περίπου νέα μέτρα 1,5 δισ. ευρώ το 2010.

Aυστηρές συστάσεις από ΤτΕ

Δύο ημέρες πριν από την επιτήρηση, στις 16 Φεβρουαρίου, η Τράπεζα της Ελλάδος θα δημοσιοποιήσει την έκθεση για τη νομισματική πολιτική η οποία επικεντρώνεται στα δημόσια οικονομικά, εκτιμώντας ότι το δημοσιονομικό πρόβλημα είναι το σημαντικότερο για την ελληνική οικονομία. Η ΤτΕ όπως και το ΔΝΤ εκτιμούν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα επιβραδυνθεί φέτος στο 0,5%. Επίσης, τονίζει ότι η προσπάθεια για μείωση του ελλείμματος είναι ανεπαρκής, καθώς υπάρχουν τεράστια περιθώρια για μείωση της σπατάλης στο στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και χρειάζονται επιπλέον μέτρα και μάλιστα μόνιμου και διαρθρωτικού χαρακτήρα για τη συγκράτηση του ελλείμματος και τη μείωση του χρέους.

www.kathimerini.gr