Περισσότερα από 50 εισοδήματα, τα οποία είτε είναι αφορολόγητα ή φορολογούνται αυτοτελώς ή ακόμα και εάν υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης μπορούν να χρησιμοποιούν για τη μείωση των τεκμηρίων και να περιοριστεί η φορολογική επιβάρυνση, για τα εισοδήματα του 2020, που θα δηλωθούν και θα φορολογηθούν το 2021.

Το 2019, έπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων 2.092.487 φορολογούμενοι, υπόχρεοι και σύζυγοι, στους οποίους καταλογίστηκε επιπλέον εισόδημα ύψους 6,41 δισ. ευρώ και πλήρωσαν αισθητά αυξημένο φόρο, σε σχέση με τον φόρο που αναλογούσε στα πραγματικά τους εισοδήματα.

Ωστόσο, η πληρωμή φόρων με βάση τα τεκμήρια, δεν είναι μονόδρομος, καθώς υπάρχουν τρόποι αποφυγής των τεκμηρίων ή να περιοριστεί η επίδρασή τους ως προς το τελικό φορολογικό αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της ΑΑΔΕ, και γενικά βάση της φορολογικής νομοθεσίας, οι φορολογούμενοι μπορούν να αναγράψουν στις φορολογικές τους δηλώσεις, περισσότερα από 50 εισοδήματα, τα οποία μειώνουν την τεκμαρτή δαπάνη.

Οι κατηγορίες εισοδημάτων που απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο, αλλά υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης και μπορούν να αξιοποιηθούν για να καλύψουν τεκμήρια, είναι οι ακόλουθες:

1. Διατροφή συζύγου και τέκνων

2. Συντάξεις αναπήρων πολέμου ή θυμάτων πολέμου ή αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους

3. Εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε αναπήρους και το οποίο συγκεντρώνει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος όπως περιοδικότητα, μόνιμη πηγή προέλευσης

4. Μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%.

5. Επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων

6. Ποσοστό 65% των επιδομάτων επικίνδυνης εργασίας και της από 11.10.2018 καταβαλλόμενης πτητικής αποζημίωσης στους πιλότους πολιτικής αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας

7. Κέρδη από την διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 10 KW.

8. Κέρδη από πώληση προϊόντων για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη (άρθ. 71Α ν. 4172/2013).

9. Τόκοι ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου ή έντοκων γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου

10. Κέρδη πώλησης εισηγμένων μετοχών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5%

11. Κέρδη μεταβίβασης εισηγμένων κινητών αξιών (απόκτηση πριν από 1.1.2009)

12. Αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά ΕΕ/ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια

13. Απαλλασσόμενα (ημεδαπά και εισαγόμενα αλλοδαπά) μερίσματα ναυτιλιακών εταιρειών

14. Κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης

15. Κέρδη μεταβίβασης τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει Σ.Α.Δ.Φ. και είναι υπόχρεος για υποβολή δήλωσης από άλλη αιτία

16. Ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης

17. Πράσινες και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις μέχρι 12.000 ευρώ αθροιζόμενες

18. Λοιπές εισοδηματικές αγροτικές ενισχύσεις

19. Αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης

20. Κέρδος από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων του ν. 3156/2003, καθώς και εταιρικά ομόλογα εταιρειών ΕΕ και ΕΟΧ/ΕΖΕΖ

21. Κέρδος που προκύπτει κατά την ημερομηνία λήξης ομολόγων, μεταξύ της αξίας κτήσης και της ονομαστικής αξίας τους, όταν αυτά διακρατούνται μέχρι τη λήξη τους

22. Ποσά που καταβάλλονται με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθ. 166 του ν. 4001/2011, στο πλαίσιο της εγκατάστασης του αγωγού φυσικού αερίου

23. Μερίσματα εισηγμένων σε χρηματιστήριο μετοχών που απαλλάσσονται του φόρου

24. Εισόδημα φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται σε πρεσβείες, προξενεία, κ.λπ.

25. Αμοιβές που καταβάλλονται από την Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών σε φορολογικούς κάτοικους Ελλάδος.

Τα εισοδήματα που απαλλάσσονται και από φόρο και από εισφορά

Παράλληλα, υπάρχει και μια άλλη κατηγορία εισοδημάτων τα οποία απαλλάσσονται και από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και επίσης, μπορούν να αξιοποιηθούν για την κάλυψη τεκμηρίων. Πρόκειται για τα ακόλουθα εισοδήματα:

1. Μισθοί, συντάξεις κλπ ολικώς τυφλών ή κινητικά αναπήρων 80% και άνω.

2. Αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης

3. Αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε.

4. Αμοιβές των εργαζόμενων στην Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης του Εύξεινου Πόντου..

5. Αποδοχές που καταβάλλει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στους υπαλλήλους του.

6. Επίδομα παιδιού του άρθρου 214 του ν. 4512/2018

7. Μερίσματα των εταιρειών της παρ.5 του άρθρου 45 του ν. 4141/2013.

8. Επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων

9. Μισθοί και εν γένει αποδοχές των υπάλληλων του NATO.

10. Εισόδημα που με βάση τις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) απαλλάσσεται και από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.

11. Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (Α.ΝΗ.ΚΟ., ν. 4551/2018)

12. Η ΑΑΔΕ διευκρινίζει ότι τα ποσά που αφορούν στο επίδομα παιδιού και στο Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους δεν προσμετρώνται στο εισόδημα κανενός μέλους της οικογένειας.

Καλύπτουν τεκμήρια

Τέλος, υπάρχει και άλλη κατηγορία ποσών, τα οποία δεν θεωρούνται εισόδημα αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη τεκμηρίων.
Τα συγκεκριμένα ποσά, εφόσον υπάρχουν, αναγράφονται στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 του Ε1. Πρόκειται για τα ακόλουθα ποσά:

1. Έσοδα από την πώληση ακινήτων.

2. Εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς.

3. Το τίμημα από τη διάθεση λοιπών περιουσιακών στοιχείων.

4. Εισαγωγή συναλλάγματος από νυν και πρώην κατοίκους αλλοδαπής.

5. Δάνεια.

6. Κληρονομιές.

7. Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών (δωρεοδόχος).

8. Κέρδη από λαχεία, ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ κλπ.

9. Επίδομα αλλοδαπής.

10. Χρηματική αποζημίωση που καταβάλλεται με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 άρθρου 168 του ν. 4001/2011 για την αποκατάσταση ζημιάς ή φθοράς που προκλήθηκε από την εγκατάσταση του αγωγού φυσικού αερίου

11. Αποζημίωση για ηθική βλάβη.

12. Υποτροφίες.

13. Επιστροφές καταβεβλημένων κεφαλαίων/ δανείων

14. Εισπραττόμενα από συζύγους χρηματικά ποσά, δυνάμει του άρθρου 1400 του Α.Κ., λόγω αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.

15. Ποσό που προκύπτει από τον πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου (κωδικοί 727-728 του Πίνακα 5)

16. Λοιπά ποσά που δεν έχουν τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος, δηλαδή δεν υπάρχει περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης, όπως οικονομικές ενισχύσεις που καταβάλλονται έκτακτα, σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.