Σημαντικά αυξημένα θα είναι τα τεκμήρια του 2022 για εκατομμύρια φορολογούμενους, λόγω της αύξησης έως και 250% των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, στις περισσότερες περιοχές της χώρας.

Μπορεί να παρατάθηκε μέχρι και την 31η Ιανουαρίου η δυνατότητα μεταβίβασης ακινήτων με τις παλαιές αντικειμενικές τιμές των ακινήτων, ωστόσο ισχύουν κανονικά και θα επηρεάσουν τόσο τα τεκμήρια όσο και τον ΕΝΦΙΑ και άλλους 18 φόρους και τέλη.

Στο πλαίσιο αυτό, και ενόψει της δραματικής αύξησης των τεκμηρίων για την πλειοψηφία των φορολογουμένων, πρέπει από τώρα και μέχρι το τέλος του 2021 να φροντίσουν να οχυρωθούν, προβαίνοντας σε σειρά κινήσεων, εφόσον φυσικά έχουν τη δυνατότητα.

Σημειώνεται ότι, η τεκμαρτή δαπάνη του ακινήτου, παρότι αυξημένη, μπορεί να καλύπτεται από τα πραγματικά εισοδήματα, ωστόσο εάν υπάρχουν και αυτοκίνητα, κόστος εξυπηρέτησης δανείων κ.λπ. η συνολική επιβάρυνση ξεφεύγει.

Τα τεκμήρια επηρεάζουν δραστικά τη φορολογία καθώς, στην παγίδα των τεκμηρίων έπεσαν πέρυσι 2.032.887 φορολογούμενοι, υπόχρεοι και σύζυγοι, στους οποίους καταλογίστηκε επιπλέον εισόδημα ύψους 6,35 δισ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα:

• Οι δηλώσεις των υπόχρεων που υπέπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων, το 2020 ανήλθαν σε 1.663.670 οι οποίοι αρχικά δήλωσαν εισόδημα ύψους 3,24 δισ. ευρώ, αλλά τους καταλογίστηκε επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα ύψους 5,2 δισ. ευρώ, και συνολικά φορολογήθηκαν για εισόδημα ύψους 8,44 δισ. ευρώ.

• Οι σύζυγοι φορολογουμένων που επίσης υπέπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων, ανήλθαν σε 369.217. Αρχικά δήλωσαν εισόδημα ύψους 395,82 εκατ. ευρώ, αλλά τους καταλογίστηκαν τεκμαρτές δαπάνες ύψους 1,14 δισ. ευρώ. Έτσι, φορολογήθηκαν για συνολικό εισόδημα ύψους 1,54 δισ. ευρώ και φυσικά πλήρωσαν αισθητά αυξημένο φόρο.

Πώς αντιμετωπίζονται

Οι βασικές κινήσεις για την αντιμετώπιση των τεκμηρίων και οι χρόνοι υλοποίησής τους είναι οι ακόλουθες:

1. Η επίκληση εισοδημάτων παρελθόντων οικονομικών ετών. Πρόκειται για τη  «ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών» με την οποία μπορεί να καλύψει την όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων, επικαλούμενος εισοδήματα και έσοδα δηλωθέντα ακόμη και πριν από 10, 20, 30 ή και περισσότερα χρόνια, εφόσον βέβαια έχουν δηλωθεί στην Εφορία. Αυτό που πρέπει να κάνει είναι να αθροίσει όλα τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες (π.χ. μετοχών) κ.λπ., τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων ή άλλα εισοδήματα όπως εφάπαξ παροχές ασφαλιστικών ταμείων, κέρδη από λαχεία, δωρεές. Από το άθροισμα που θα προκύψει, να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπόψη στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, υπηρετικό προσωπικό κ.λπ.), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.). Το ποσό που θα απομείνει είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να επικαλεστεί για να καλύψει τη διαφορά τεκμηρίων. Αυτό μπορεί να γίνει οποτεδήποτε, λίγο πριν την υποβολή της φορολογικής δήλωσης.

2. Η λήψη δωρεών ή γονικών παροχών ιδιαίτερα μάλιστα φέτος που αυξήθηκε στο ποσό των 800.000 ευρώ το αφορολόγητο ποσό. Ωστόσο, η δωρεά ή η γονική παροχή θα πρέπει να γίνει εντός του 2021. Επίσης, για να αναγνωριστούν θα πρέπει οι δωρεές χρηματικών ποσών να γίνουν μέσω τραπεζών και να δηλωθούν στην Εφορία.  Τα ποσά των δωρεών και γονικών παροχών αποτελούν τεκμήριο για τον δωρητή.

3. Η λήψη δανείων που έλαβε ο φορολογούμενος εντός του 2021 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους. Η σύναψη δανείου αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί και έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου. Από την ημερομηνία πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2021 και πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης αγοράς περιουσιακού στοιχείου που πρόκειται να δικαιολογηθεί. Τα ποσά των ληφθέντων δανείων δηλώνονται στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο και στον κωδικό 782 από την σύζυγο του υπόχρεου. Όμως το «δάνειο» πρέπει να ληφθεί εντός του 2021 και να πληρωθεί και φόρος στο δημόσιο.

4. Τα έσοδα που εισέπραξε ο φορολογούμενος εντός του 2021 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του. Ως έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας κ.λπ. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2021 αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.

Επίσης, το βάρος των τεκμηρίων το μειώνουν:

1. Τα πραγματικά εισοδήματα τα οποία αποκτήθηκαν το 2021 από τον ίδιο το φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα εξαρτώμενα μέλη του και τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο. Ως τέτοια εισοδήματα θεωρούνται η αποζημίωση λόγω απόλυσης από την εργασία, τα επιδόματα ανεργίας, το Ε.Κ.Α.Σ., τα κέρδη από μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, οι τόκοι από ρέπος, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες, τα επιδόματα επικινδυνότητας κ.λπ..  Τα ποσά αυτά προσυμπληρώνονται από τις υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, εφόσον οι φορείς που τα κατέβαλαν έχουν αποστείλει ηλεκτρονικά στην Α.Α.Δ.Ε. τα αρχεία με τα σχετικά στοιχεία.

2. Τα χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις και αποκτήθηκαν εντός του 2021 από το φορολογούμενο. Πρόκειται για το εφάπαξ που έλαβε ο φορολογούμενος ως συνταξιούχος, η αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική του εταιρεία κ.λπ.

3. Τα χρηματικά ποσά που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2021, είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται. Για την απόδειξη των ποσών αυτών απαιτείται το πρωτότυπο παραστατικό που εκδίδει κάθε τράπεζα όταν εισάγονται χρηματικά κεφάλαια από το εξωτερικό. 

4. Τα κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ. τυχερά παιχνίδια του Ο.Π.Α.Π. Τα ποσά των κερδών από τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ λαμβάνονται υπόψη μόνο εφόσον αφαιρεθεί η δαπάνη του φορολογούμενου για την αγορά του κουπονιού ή του δελτίου ή του λαχείου που κέρδισε. Για να αποδειχθεί η είσπραξη κέρδους από τυχερό παιχνίδι του ΟΠΑΠ ή λαχείο θα πρέπει ο φορολογούμενος να έχει στη διάθεσή του τη σχετική βεβαίωση από τον O.Π.A.Π. ή από την εταιρία που διενεργεί τις κληρώσεις των Λαχείων. 

Γιατί αυξάνονται τα τεκμήρια των ακινήτων

Ειδικότερα σε ότι αφορά στα τεκμήρια, η επίδραση είναι άμεση, αφού η τεκμαρτή δαπάνη του ακινήτου, θα υπολογίζεται με τις νέες τιμές.

Να σημειωθεί πως αυξήσεις στις τιμές ζώνης έχουν επέλθει σε 7.634 περιοχές – ζώνες ή στο 52%, (οι 6.105 είναι ήδη ενταγμένες στο σύστημα των αντικειμενικών αξιών και οι υπόλοιπες 1.529 εντάχθηκαν για πρώτη φορά). Σε 2.860 ζώνες ή 21% του συνόλου) επήλθε μείωση των τιμών, ενώ αμετάβλητες έμειναν οι αντικειμενικές αξίες σε 2.729 ζώνες ή στο 27%.

Αυτό σημαίνει ότι στις περιοχές όπου αυξήθηκαν οι τιμές, η τεκμαρτή δαπάνη θα αυξηθεί, ενώ στις περιοχές όπου μειώθηκαν το τεκμήριο κατοικίας θα μειωθεί. Δεν επηρεάζεται η τεκμαρτή δαπάνη για τα ακίνητα που δεν μεταβλήθηκαν οι τιμές.

Το τεκμήριο διαβίωσης για την κύρια κατοικία που δηλώνει ο φορολογούμενος υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της, ως εξής:

• μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.

• από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.

• από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.

• από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.

• από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.

• Για τους βοηθητικούς χώρους της κύριας κατοικίας ισχύει τεκμήριο 40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας του ακινήτου.

Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω.

Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά λαμβάνονται υπ' όψιν αυξημένα κατά 20%. Επίσης για τις δευτερεύουσες κατοικίες τα παραπάνω ποσά τεκμηρίου λαμβάνονται υπ' όψιν μειωμένα κατά 50%. Τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες βαρύνουν τους φορολογούμενους είτε είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, είτε τα νοικιάζουν, είτε τους έχουν παραχωρηθεί δωρεάν.

https://www.sofokleousin.gr