ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΛΟΓΙΣΤΩΝ – ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΩΝ

Υπόμνημα

ΠΡΟΣ  : YΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ /Α.Α.Δ.Ε

ΘΕΜΑ : Εφαρμογή του ν 4557/2018 για τους εξωτερικούς λογιστές-φοροτεχνικούς και τα νομικά πρόσωπα λογιστικών-φοροτεχνικών υπηρεσιών.

Κύριοι

Σε σχέση με το ανωτέρω θέμα σημειώνουμε τα παρακάτω :

Η ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗ-ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΥ

Το κράτος αποδέχεται την αναγκαιότητα της δηλώσεως του λογιστή- φοροτεχνικού σχετικά με τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων και την  ορθότητα των δηλώσεων φόρου εισοδήματος και απόδοσης έμμεσων φόρων.

Για τον προσδιορισμό του περιεχομένου της επαγγελματικής δραστηριότητας των λογιστών φοροτεχνικών και την ρύθμιση των ζητημάτων που προκύπτουν από την άσκηση του επαγγέλματος  έχουν εκδοθεί μια σειρά από νόμους  (ενδεικτικά ν 2515/97 , ΠΔ 340/98, άρθρο 17 παρ. 7,8, 9  ν 3842/10 , άρθρο 5 παρ. 4 ν 4308/14 ).

Εκτός των ανωτέρω διατάξεων   και με στόχο την διασφάλιση της ποιότητας και της διαφάνειας των υπηρεσιών που παρέχονται από τους λογιστές-φοροτεχνικούς, αλλά και  για την προστασία τόσο των δικαιωμάτων κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου που χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τους, όσο και του δημοσίου συμφέροντος  όλοι οι λογιστές-φοροτεχνικοί είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόζουν  και τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας των Λογιστών-Φοροτεχνικών (ΦΕΚ Β 3314/24-12-2013).

Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω διατάξεις που προδιαγράφουν το πλαίσιο άσκησης του επαγγέλματος  επιγραμματικά προκύπτει ότι το περιεχόμενο άσκησης του επαγγέλματος συνίσταται  στα ακόλουθα  :

1.Η ορθή εφαρμογή των λογιστικών αρχών, προτύπων και σχεδίων γενικών και κλαδικών.

2.Η εποπτεία και η εφαρμογή διαδικασιών για τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης και των αναλογούντων φόρων και ο έλεγχος της τυπικής επάρκειας και ακρίβειας των στοιχείων και παραστατικών.

3.Η ενημέρωση και τήρηση των φορολογικών βιβλίων σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του φορολογικού και του λογιστικού δικαίου . (ορθή μεταφορά των οικονομικών δεδομένων από τα στοιχεία στα βιβλία)

4.Η κατάρτιση και η υπογραφή των οικονομικών καταστάσεων, των ισολογισμών και των λογαριασμών αποτελεσμάτων χρήσης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, επιχειρήσεων και οργανισμών.

5.Η σύνταξη, υπογραφή και υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, συμπληρωματικών στοιχείων και καταστάσεων καθώς και η επιμέλεια εφαρμογής των απαιτούμενων διαδικασιών και διατυπώσεων προς τις φορολογικές και οικονομικές αρχές. (ακρίβεια των  δηλώσεων ως προς τη συμφωνία αυτών με τα δεδομένα που προκύπτουν από τα τηρούμενα λογιστικά αρχεία και ορθή φορολογική αναμόρφωση   με τις δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται ).

6.Η σύνταξη, υπογραφή και υποβολή συμπληρωματικών και στατιστικών στοιχείων και καταστάσεων προς τις Δημόσιες Αρχές.

7.Η σύνταξη, υπογραφή και υποβολή μισθολογικών καταστάσεων, ασφαλιστικών εισφορών και προγραμμάτων εργασίας.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε  ότι λόγων των ειδικότερων συνθηκών που επικρατούν στην Ελληνική Οικονομία (μεγάλο πλήθος μικρών επιχειρήσεων  , απλογραφικά βιβλία , δυνατότητα απλοποιήσεων και παρεκκλίσεων στα ακουλουθητέα  λογιστικά πρότυπα ) σε πολλές περιπτώσεις το περιεχόμενο του επαγγέλματος του λογιστή-φοροτεχνικού εξαντλείται στην λεγόμενη «καταστιχογραφία » και στην ορθότητα μεταφοράς των δεδομένων από τα απλογραφικά βιβλία στις υποβαλλόμενες δηλώσεις εισοδήματος , διάφορων  φόρων και δηλώσεις υποβολής ασφαλιστικών εισφορών .

Όμως το ισχύον  κανονιστικό πλαίσιο των διατάξεων  σχετίζονται με επάγγελμα  του λογιστή-φοροτεχνικού , δεν εξαντλείται στις προαναφερθείσες διατάξεις  , αλλά   εφαρμόζονται για αυτόν και τα άρθρα  66  και 67 παρ. 3 του ν 4174/2013 σχετικά με τις ευθύνες  (ποινικές) που έχει κατά την άσκηση του επαγγέλματός του.

Θεωρούμε σκόπιμο να τονισθεί πως  επειδή οι παραπάνω διατάξεις αποτελούν κανόνες δημοσίου δικαίου ,  η εφαρμογή τους είναι υποχρεωτική και ανεξάρτητη από την βούληση των συμβαλλομένων μερών (λογιστή και πελάτη ) κατά την διαδικασία παροχής λογιστικών υπηρεσιών .

Συνεκτιμώντας όλα όσα προαναφέρθηκαν καταλήγουμε στο συμπέρασμα  πως η άσκηση του επαγγέλματος του λογιστή-φοροτεχνικού διέπεται  ήδη από ένα πλέγμα  επαρκών διατάξεων  δημοσίου (αναγκαστικής  εφαρμογής) δικαίου , που προδιαγράφουν αναλυτικά   το περιεχόμενο  και τα όρια άσκησης του επαγγέλματος ώστε εκ πρώτης όψεως να φαίνεται μάλλον παράξενη η προσπάθεια εφαρμογής  για αυτούς (κάποιους εξ αυτών ) και ενός πρόσθετου και εξαιρετικά αυστηρού νόμου.

Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ 2015/849/ΕΕ ΚΑΙ Ο Ν 4557/18

Στις 20/05/2015 υιοθετήθηκε από το Ευρωπαικό Συμβούλιο η οδηγία 2015/849/ΕΕ και τα κράτη μέλη ανέλαβαν την υποχρέωση να την ενσωματώσουν στην εσωτερική τους έννομη τάξη. Αποτέλεσμα της υποχρέωσης αυτής είναι ο ν 4557/2018 και το «σχέδιο αποφάσεως της ΑΑΔΕ» που παρουσιάστηκε σε ενημέρωση στις 23/12/2022 και 03/02/2023 .

Ωστόσο  από την συγκεκριμένη οδηγία μεταφέρθηκαν αυτούσια κάποια τμήματά της στο ν 4557/18 , ενώ παραλήφθηκαν  κάποιες πρόνοιες  με αποτέλεσμα  το σχέδιο της αποφάσεως  (κανονισμού)  που παρουσίασε η ΑΑΔΕ  για την εφαρμογή της παραπάνω οδηγίας και του νόμου , στην περίπτωση των εξωτερικών λογιστών , δεν λαμβάνει υπόψη και δεν σταθμίζει επαρκώς όλα τα δεδομένα και τις  προβλέψεις  και  της Ευρωπαικής Οδηγίας 2015/849/ΕΕ , αλλά και  της αιτιολογικής  εκθέσεως  του ν 4577/18. Επίσης δεν προηγήθηκε ούτε η προσαρμογή-αντικατάσταση κάποιων εννοιών στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο προκειμένου αυτό να αποκτήσει συμβατότητα και συνάφεια με τον ν 4557/18.

Ειδικότερα

1.Στο πλέγμα των κανόνων που σήμερα διέπουν το επάγγελμα του λογιστή-φοροτεχνικού δεν γίνεται διάκριση μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού λογιστή . Ωστόσο στην αιτιολογική έκθεση για τον ν 4557/18 διαβάζουμε ότι «  Διευκρινίζεται, ότι µε τον όρο εξωτερικός λογιστής-φοροτεχνικός εννοείται ο µη συνδεόµενος µε σχέση εξαρτηµένης εργασίας ή άλλη παρόµοια µόνιµη σχέση λογιστής-φοροτεχνικός, του οποίου η επαγγελµατική δραστηριότητα ρυθµίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 2515/1997 (Α΄ 154) και του π.δ. 340/1998 (Α΄ 228).» . Συνεπώς εν προκειμένω γίνεται ένας διαχωρισμός στις επιβαλλόμενες κυρώσεις , ο οποίος βασίζεται αποκλειστικά στην ερμηνεία της νομικής σχέσεως  λογιστή και πελάτη, χωρίς την συνδρομή κανενός άλλου κριτηρίου.

2.Περαιτέρω στην ως άνω αιτιολογική έκθεση γίνονται οι ακόλουθες παραδοχές  «Οι αρµόδιες αρχές θα πρέπει να λαµβάνουν υπόψη τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες και των µικρών υπόχρεων προσώπων, ώστε να διασφαλίζεται µεταχείριση προσαρµοσµένη στις ειδικές ανάγκες τους και στη φύση των επιχειρηµατικών τους δραστηριοτήτων.

Για παράδειγµα, οι ελεύθεροι επαγγελµατίες (συµβολαιογράφοι, δικηγόροι, λογιστές, µεσίτες ακινήτων, έµποροι αγαθών µεγάλης αξίας κτλ.) δεν µπορούν αντικειµενικά να εφαρµόζουν σε πλήρη έκταση τα µέτρα δέουσας επιµέλειας, την τήρηση αρχείων ή τον εσωτερικό έλεγχο ».

3.Παράλληλα στο κείμενο της  ευρωπαικής οδηγίας  (άρθρο 58 ) προβλέπεται :

-«Οι τυχόν σχετικές κυρώσεις ή μέτρα πρέπει να είναι ….., αναλογικά  »  

-«Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίζουν να μη θεσπίσουν κανόνες για διοικητικές κυρώσεις ή μέτρα για παραβάσεις που υπόκεινται σε ποινικές κυρώσεις στο εθνικό τους δίκαιο ».

4.Επίσης είναι γενικά παραδεκτή ως αρχή στο διοικητικό δίκαιο, στα πλαίσια άσκησης χρηστής διοίκησης , η υποχρέωσή της τελευταίας , για παροχή στους υπόχρεους επαρκούς πληροφόρησης και στήριξης με σκοπό την συμμόρφωση αυτών  σε δηλωτικές υποχρεώσεις και κανονισμούς.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Δεν επιχειρήθηκε προσαρμογή της οδηγίας , ούτε στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο που διέπει την άσκηση του επαγγέλματος του λογιστή-φοροτεχνικού , ούτε στα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα  στα δεδομένα που επικρατούν στην ελληνικά αγορά με αποτέλεσμα στον ν 4557/18 και στο σχέδιο οδηγίας της ΑΑΔΕ  να εξομοιώνονται όλοι με όλους αδιακρίτως

2.Είναι δε σαφής η πρόθεση της πολιτείας  να μεταφέρει ελεγκτικό βάρος (και ευθύνες)  σε τρίτους  και «εν προκειμένω « στους εξωτερικούς λογιστές –φοροτεχνικούς , οι οποίοι όμως  βρίσκονται εκτός της δημόσιας διοίκησης και οι οποίοι δεν έχουν ελεγκτικές ή εποπτικές αρμοδιότητες και καθήκοντα.

3.Επιχειρείται ένας ανεπίτρεπτος διαχωρισμός   ανάμεσα στους επαγγελματίες λογιστές-φοροτεχνικούς με την υπαγωγή στα υπεύθυνα κατά το Ν 4557/18 πρόσωπα , μόνο των λογιστών-φοροτεχνικών που δεν συνδέονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας με τους πελάτες τους.  Ωστόσο τέτοιος διαχωρισμός δεν υφίσταται στο νομικό πλαίσιο που ήδη διέπει το περιεχόμενο άσκησης του επαγγέλματος.

4.Αποδίδονται στους εξωτερικούς λογιστές περισσότερες ευθύνες και επιβάλλονται σε αυτούς βαρύτερες ποινές σε σχέση με τους ίδιους τους «παραβάτες» φορολογούμενους  φυσικά ή νομικά πρόσωπα , με τους διαχειριστές και τους εταίρους τους .

5.Εισάγονται   με το σχέδιο του κανονισμού για τους εξωτερικούς λογιστές , που παρουσίασε η ΑΑΔΕ  , διαφορετικές πρακτικές αντιμετώπισης σε σχέση με άλλους επαγγελματίες που ενδεχομένους να εμπλέκονται σε μια συναλλαγή (βλέπε κανονισμό  νομικών , κανονισμό ελεγκτών , ανυπαρξία κανονισμού για μεσίτες και μη ύπαρξη αναφοράς  στο ν 4557/18 άλλων επαγγελματιών που σε ορισμένου είδους συναλλαγές έχουν καθοριστικής σημασίας ανάμιξη πχ μηχανικοί στις περιπτώσεις μεταβίβασης ακινήτων) .  Ένα υποθετικό παράδειγμα δείχνει την προβληματικότητα της επιχειρούμενης για τους εξωτερικούς λογιστές ρύθμισης . Εστω σε υπόθεση μεταβίβασης ακινήτου εμπλέκονται ως επαγγελματίες που παρέχουν τις ανάλογες υπηρεσίες  λογιστής , ορκωτός εκτιμητής , νομικοί  (δικηγόρος και συμβολαιογράφος) , μεσίτης και πολιτικός μηχανικός. Αν στην περίπτωση αυτή προκύψει ότι δεν τηρήθηκαν τα μέτρα της  αναγκαίας  δέουσας επιμέλειας θα βρεθούμε ενώπιον του ακόλουθου παράδοξου : Να επιβληθεί  , σύμφωνα με το σχέδιο αποφάσεως της ΑΑΔΕ , διοικητική και πειθαρχική κύρωση στον λογιστή μόνο  στην περίπτωση που αυτός είναι εξωτερικός , να μην επιβληθούν τέτοιες ποινές στους νομικούς και στον ορκωτό εκτιμητή (λόγω διαφορετικών προβλέψεων των οικείων κανονισμών) ,να μην επιβληθούν ποινές διοικητικές στους πραγματικούς δικαιούχους , να μην επιβληθούν παρόμοιες κυρώσεις  στον μεσίτη , ή  στον μηχανικό.

6.Δεν υπάρχει στο ν 4557/18 και στο σχέδιο «κανονισμού» που παρουσίασε η ΑΑΔΕ πρόβλεψη για την εξέλιξη της διαδικασίας επιβολής διοικητικών και πειθαρχικών κυρώσεων σε βάρος των εξωτερικών  λογιστών . Αν για παράδειγμα επιβληθούν διοικητικές κυρώσεις στον εξωτερικό λογιστή , αλλά το αρμόδιο πειθαρχικό όργανο (του ΟΕΕ) τον απαλλάξει από το «παράπτωμα» πως θα αντιμετωπιστεί αυτού του είδους η διάσταση απόψεων μεταξύ διοικητικής και πειθαρχικής αρχής ?

7.Είναι ηθικά ανεκτή η δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών των υπόχρεων προσώπων (εξωτερικών λογιστών ) στη βάση υποψιών και προληπτικά , όταν τέτοιου είδους ενέργεια  οδηγεί τον όποιο συνάδελφο σε αναστολή της επιχειρηματικής του δραστηριότητας και  δημιουργεί πρόβλημα επιβίωσης σε αυτόν και στην οικογένειά του ?

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Οφείλει η διοίκηση  , λαμβάνοντας υπόψη τις πρόνοιες και τις παραδοχές της οδηγίας 2015/849/ΕΕ ,  της αιτιολογικής εκθέσεως για τον ν 4557/18 , αλλά και των δεδομένων της πραγματικότητας στην χώρα μας να διευκρινίσει εμπεριστατωμένα και αναλυτικά:

-Το εννοιολογικό περιεχόμενο του όρου «εξωτερικός λογιστής» , ιδιαίτερα σε σχέση με τις μικρές επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα και να τεκμηριώσει την αναγκαιότητα και την νομιμότητα της διαφορετικής αντιμετώπισης για παράβαση της ίδιας φύσεως πρώτα σε σχέση με τους μη εξωτερικούς λογιστές ,  δεύτερον σε σχέση  με μια σειρά άλλων επαγγελμάτων (μεσίτες, νομικοί , ελεγκτές , πολιτικοί μηχανικοί ) και τρίτον  σε σχέση με τους πραγματικούς δικαιούχους της «ωφέλειας». Οφείλει τελικά η διοίκηση να επιβάλει όμοιες υποχρεώσεις και όμοιες ποινές για τα ίδια παραπτώματα σε όλους και ανάλογες ποινές και στους παραβάτες δικαιούχους της όποιας «ωφέλειας».

-Να διευκρινίσει τα ποσοτικά όρια των συναλλαγών και το είδος το είδος των υπηρεσιών που παρέχουν οι εξωτερικοί λογιστές και είναι αντικείμενο ρύθμισης του ν 4557/18.

-Να επεξηγήσει  αναλυτικά με πλήρη και κατανοητά παραδείγματα και υποδείγματα την σύνταξη όλων των απαραίτητων εγγράφων που απαιτούνται για την επαρκή συμμόρφωση με τις προβλέψεις του ν 4557/18 , από τους εξωτερικούς λογιστές (έγγραφα ταυτοποίησης, υποδείγματα εκθέσεων , υποδείγματα αναφορών και γνωστοποιήσεων ).

-Να θέσει στη διάθεση των υπόχρεων προσώπων μια βάση δεδομένων από την οποία να μπορούν αυτοί να αντλούν πληροφόρηση προκειμένου να αναγνωρίζουν αρχικά «προβληματικές» καταστάσεις και κατόπιν να τις χειρίζονται αποτελεσματικά  χωρίς να κινδυνεύουν μελλοντικά με την επιβολή εξοντωτικών ποινών και χωρίς να είναι υπόλογοι προς τους πελάτες τους με ζητήματα που άπτονται της εχεμύθειας που οφείλουν να έχουν ή της εφαρμογής των διατάξεων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

-Να φροντίσει , για την αναγκαία  και  κατάλληλη εκπαίδευση  των υπόχρεων προσώπων και του προσωπικού τους , ιδιαίτερα των μικρών επιχειρήσεων και λογιστικών γραφείων , ώστε οι συνάδελφοι να ανταπεξέρχονται επιτυχώς στις προυποθέσεις και όρους που θέτει ο ν 4557/18 στα όρια άσκησης και στο περιεχόμενο του επαγγέλματος.

Εχοντας υπόψη όλα τα παραπάνω απαιτούμε :

-Την  τροποποίηση του νόμου 4557/18  και την   προσαρμογή του στα δεδομένα που επικρατούν στην ελληνική αγορά.

-Την έκδοση αναλυτικών οδηγιών , προτύπων και υποδειγμάτων εγγράφων και εκθέσεων.

-Την απεμπλοκή του εξωτερικού λογιστή από όλο το πλέγμα των υποχρεώσεων που προδιαγράφει το  σχέδιο κανονισμού της ΑΑΔΕ και την υποχρέωση μέχρι την ταυτοποίηση του πελάτη, όπως οι δικηγόροι και συμβολαιογράφοι.

-Την  άμεση παύση προληπτικής δεύσμευσης λογαριασμών των εξωτερικών λογιστών.

-Να μην προκύπτει  εμπλοκή του εξωτερικού λογιστή για στοιχεία και υποψίες που μπορούν να προκύψουν απο τις δηλώσεις στην ΑΑΔΕ και τις τράπεζες ή σε άλλες υπηρεσίες πχ ΓΕΜΗ

-Πριν οποιαδήποτε κύρωση προς τον εξωτερικό λογιστή, παραπομπή στο  αρμόδιο όργανο που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της όποιας πειθαρχικής παράβασης και την επιβολή πειθαρχικής ποινής.