Τον κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενη εκτόξευση του ήδη υψηλού παγκόσμιου δημόσιου χρέους κατά 20% στην επόμενη τριετία κρούει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο καλώντας τις κυβερνήσεις σε άμεση δημοσιονομική προσαρμογή.

Σύμφωνα τη νέα έκθεση του Ταμείου για τα δημοσιονομικά Fiscal Monitor -κεφάλαιο της οποίας προδημοσιεύθηκε χθες ενόψει της φθινοπωρινής συνόδου του Ταμείου Παγκόσμιας Τράπεζας την επόμενη εβδομάδα- το παγκόσμιο δημόσιο χρέος αναμένεται να ξεπεράσει τα 100 τρισ. δολάρια (93% του παγκόσμιου ΑΕΠ) φέτος και θα συνεχίσει να αυξάνεται ώς το τέλος της δεκαετίας (αγγίζοντας το 100% του ΑΕΠ ώς το 2030). Αν και το χρέος προβλέπεται να σταθεροποιηθεί ή να μειωθεί στα δύο τρίτα περίπου των χωρών της υφηλίου, θα παραμείνει ως σύνολο πολύ πάνω από τα επίπεδα που προβλέπονταν πριν από την πανδημία. Οι χώρες δε όπου το χρέος δεν προβλέπεται να σταθεροποιηθεί αντιπροσωπεύουν πάνω από το 50% του παγκόσμιου χρέους και σχεδόν τα 2/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Ωστόσο το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι «η κατάσταση ίσως να είναι χειρότερη από αυτήν που προβλέπεται. Η εμπειρία δείχνει ότι οι προβολές για το χρέος έχουν την τάση να είναι υπερβολικά αισιόδοξες, είτε επειδή οι κυβερνήσεις είναι υπερβολικά αισιόδοξες αναφορικά με τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη είτε επειδή οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις δεν υλοποιούνται ποτέ πλήρως. Ο δημοσιονομικός λόγος σε όλο το πολιτικό φάσμα κλίνει όλο και περισσότερο προς υψηλότερες δαπάνες, ενώ οι χώρες θα πρέπει να δαπανούν όλο και περισσότερα για να αντιμετωπίσουν τη γήρανση του πληθυσμού, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την ασφάλεια και την άμυνα λόγω των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων», ανέφερε.

Το χρέος θα μπορούσε επίσης να αυξηθεί περαιτέρω λόγω της ασθενούς ανάπτυξης, των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης και της μεγαλύτερης αβεβαιότητας δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής σε συστημικά σημαντικές οικονομίες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.

Η έκθεση περιλαμβάνει μάλιστα ένα «εξαιρετικά δυσμενές σενάριο», το οποίο περιέχει αυτούς τους παράγοντες και δείχνει ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα μπορούσε να φτάσει το 115% σε μόλις τρία χρόνια από σήμερα, σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα απ’ ό,τι προβλέπεται σήμερα.

Υπό το πρίσμα αυτό το Ταμείο θεωρεί ότι θα χρειαστούν πολύ μεγαλύτερες δημοσιονομικές προσαρμογές από αυτές που έχουν σχεδιάσει έως τώρα οι κυβερνήσεις για τη σταθεροποίηση ή τη μείωση του χρέους.

Εκτιμά ότι με τον πληθωρισμό να μετριάζεται και τις κεντρικές τράπεζες να μειώνουν τα επιτόκιά τους, οι οικονομίες είναι πλέον σε καλύτερη θέση να απορροφήσουν τις οικονομικές επιπτώσεις της δημοσιονομικής σύσφιγξης. Θεωρεί δε ότι μια καθυστέρηση θα είναι και δαπανηρή και επικίνδυνη καθώς η απαιτούμενη δημοσιονομική διόρθωση αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, ενώ η εμπειρία δείχνει ότι το υψηλό χρέος και η έλλειψη αξιόπιστων δημοσιονομικών σχεδίων μπορούν να προκαλέσουν δυσμενείς αντιδράσεις στην αγορά, περιορίζοντας τα περιθώρια ελιγμών ενόψει αναταράξεων.

Η ανάλυση του Ταμείου διαπιστώνει ότι οι τρέχουσες δημοσιονομικές προσαρμογές -ίσες κατά μέσον όρο με το 1% του ΑΕΠ την περίοδο 2023-2029- ακόμη και αν εφαρμοστούν πλήρως, δεν επαρκούν για να μειώσουν σημαντικά ή να σταθεροποιήσουν το χρέος. Αντ’ αυτού θα ήταν αναγκαία μια σωρευτική σύσφιγξη της τάξης του 3,8% του ΑΕΠ κατά την ίδια περίοδο. Σε χώρες όπου το χρέος δεν προβλέπεται να σταθεροποιηθεί, όπως η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, θα χρειαζόταν μάλιστα σημαντικά μεγαλύτερη δημοσιονομική σύσφιγξη, αν και αυτές οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες έχουν -όπως τονίζει το Ταμείο- ένα πολύ πλουσιότερο σύνολο πολιτικών επιλογών σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες.

Το ΔΝΤ επισημαίνει πάντως ότι τόσο μεγάλες δημοσιονομικές προσαρμογές, εάν δεν βαθμονομηθούν σωστά, θα έχουν αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες παραγωγής, καθώς μειώνεται η συνολική ζήτηση, ενώ μπορούν να βλάψουν τις ευάλωτες ομάδες και να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ανισότητα. Ως εκ τούτου, απαιτείται προσεκτικός σχεδιασμός για τον μετριασμό του κόστους της προσαρμογής και τη συγκέντρωση δημόσιας στήριξης στην προσαρμογή.

WWW.EFSYN.GR