Δεν πρόκειται βέβαια για επιχειρηματίες που ανακάλυψαν ένα νέο Ελντοράντο, αλλά για κατόχους μεγάλου πλούτου οι οποίοι εισρέουν εκεί προκειμένου να εκμεταλλευτούν τη μυστικότητα που τους παρέχουν οι νόμοι της Πολιτείας. Και πιο συγκεκριμένα αυτοί που επιτρέπουν σε εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) να ελέγχουν τα λίαν αδιαφανή καταπιστεύματά τους (τραστ).

Οι υπερπλούσιοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε καταπιστεύματα για να κρατήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία μακριά από τα αδιάκριτα μάτια των φορολογικών αρχών, των ανακριτών οικονομικού εγκλήματος και των πολιτικών διαδίκων. Τα καταπιστεύματα αποτελούν νομικές οντότητες που μπορούν να δημιουργήσουν υψηλό επίπεδο αδιαφάνειας και προστασίας διαχωρίζοντας τα περιουσιακά στοιχεία από τους αρχικούς ιδιοκτήτες τους. Η νομοθεσία για τις επιχειρήσεις του Ουαϊόμινγκ δίνει τη δυνατότητα ενός βήματος παραπέρα. Η πρακτική που ακολουθείται κατά κόρον εκεί είναι το «κοκτέιλ του καουμπόι» που επιτρέπει σε μια Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ) -αντί για ένα επώνυμο πρόσωπο- να αναλαμβάνει το τιμόνι ενός καταπιστεύματος.

Αυτό κάνει το πέπλο μυστικότητας που διέπει ένα τραστ ακόμη πιο αδιαφανές. Το κοκτέιλ αυτό αποκτά ακόμη μεγαλύτερη ισχύ όταν το καταπίστευμα με τη σειρά του έχει μια ξεχωριστή ΕΠΕ στο Ουαϊόμινγκ δημιουργώντας ένα άλλο επίπεδο εταιρικού απορρήτου.

Στο πλαίσιο της έρευνάς της για τα Pandora Papers 2021, η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) είχε ανακαλύψει περισσότερους από δώδεκα υπερπλούσιους μη Αμερικανούς οι οποίοι είχαν επιλέξει το Ουαϊόμινγκ για να ιδρύσουν μυστικά καταπιστεύματα και να κρύψουν τις περιουσίες τους. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος Ιγκόρ Μακάροφ που ίδρυσε καταπίστευμα εκεί το 2016. Αυτό το καταπίστευμα με τη σειρά του είχε τρεις εταιρείες εγγεγραμμένες στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους.

Τα καταπιστεύματα δεν απαιτούν την πραγματική μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων στο Ουαϊόμινγκ. Αντίθετα, η ιδιοκτησία τους απλώς παίρνει μια νόμιμη παράκαμψη σε ένα μέρος όπου οι οικονομικές διαδρομές καλύπτονται εύκολα. Ακόμα κι έτσι πάντως τα έσοδα της Πολιτείας μόνο από τις επιχειρηματικές της εγγραφές αυξήθηκαν πέρυσι στα 42 εκατομμύρια δολάρια.

Το 2021 ο Μακάροφ είπε στην ΙCIJ μέσω του δικηγόρου του ότι το καταπίστευμά του εκεί ιδρύθηκε με επαγγελματικές συμβουλές και ότι έκανε όλες τις απαιτούμενες δηλώσεις ακολουθώντας όλους τους νόμους περί διαφάνειας.

Η ICIJ εξέτασε πιο πρόσφατα μια σειρά διαφημιστικών εγγράφων προς τις εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες σε εξαιρετικά πλούσιους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ενα εξ αυτών ήταν από μια εταιρεία εταιρικών υπηρεσιών που εδρεύει στην Κύπρο με την επωνυμία ConnectedSky. Το έγγραφο επισημαίνει τους νόμους περί απορρήτου της Πολιτείας και την «ανταποκρινόμενη (σε αυτό) νομοθετική εξουσία» της προκειμένου το Ουαϊόμινγκ «να ξεπεράσει τα νησιά Κέιμαν, τη Σιγκαπούρη και τη Νέα Ζηλανδία» ως ιδανικό μέρος για τη δημιουργία ΕΠΕ και καταπιστευμάτων. Το Ουαϊόμινγκ «δεν είναι στόχος της αμερικανικής εφορίας (IRS) για την ανακάλυψη μη δηλωθέντων φόρων», ανέφερε ακόμη το διαφημιστικό έγγραφο.

Στην έκθεσή της η OpenCorporates επισημαίνει ότι σε αντίθεση με το Ουαϊόμινγκ στο Ντελαγουέρ, που για χρόνια ήταν εταιρικός κόμβος των ΗΠΑ, η εγγραφή εταιρειών στα μητρώα έχει επιβραδυνθεί. Μεγάλες εισηγμένες, όπως η Tesla, μετέφεραν την εταιρική τους έδρα σε άλλες Πολιτείες, όπως το Τέξας, που προσελκύουν μεγάλες εταιρείες μέσω χαμηλών φόρων και φίλιων στα επιχειρηματικά συμφέροντα δικαστηρίων. Αλλες Πολιτείες, όπως η Νότια Ντακότα, η Αλάσκα και το Ουαϊόμινγκ, έχουν καταβάλει προσπάθειες για να προσελκύσουν εγγραφές μέσω ισχυρών νόμων περί οικονομικών απορρήτων.

Ωστόσο, το Ουαϊόμινγκ είναι η μόνη Πολιτεία όπου το ποσοστό εγγραφών στα μητρώα αυξάνεται με ραγδαίο ρυθμό σε σχέση με τον πληθυσμό της. Aξίζει να σημειωθεί ότι το 40% των ΕΠΕ έχουν δηλωμένη ως έδρα τους δύο κτίρια της κωμόπολης Σέρινταν, η οποία αποτελεί και το κέντρο εγγραφής στα μητρώα επιχειρήσεων της Πολιτείας. Αυτά τα δύο κτίρια στεγάζουν τα γραφεία των Registered Agents Inc. και Cloud Peak Law, των δύο εταιρειών που ήταν υπεύθυνες για το 55% όλων των εταιρικών εγγραφών στο Ουαϊόμινγκ πέρυσι. Πρόκειται βέβαια για εταιρείες-βιτρίνα με ανύπαρκτους υπαλλήλους. Σχετικό ρεπορτάζ αποκάλυψε μάλιστα ότι 887 εξ αυτών που είχαν την ίδια διεύθυνση στο Σέρινταν είχαν δηλώσει ως υπαλλήλους τους τα ίδια έξι ονόματα.

www.efsyn.gr