Το αντιστασιακό μανιφέστο του Χάρβαρντ.

Το Χάρβαρντ είναι το πρώτο αμερικανικό πανεπιστήμιο που δηλώνει επισήμως ότι δε θα συμμορφωθεί «προς τας υποδείξεις» της κυβέρνησης Τραμπ, γιατί τις θεωρεί απαράδεκτες και αντισυνταγματικές. Ως γνωστόν, η κυβέρνηση Τραμπ απείλησε το Χάρβαρντ και πολλά άλλα γνωστά αμερικανικά πανεπιστήμια ότι θα διακόψει την ομοσπονδιακή χρηματοδότησής τους, επειδή τα θεωρεί άντρα αντισημιτισμού και αριστερής ιδεολογίας.

Ο πρόεδρός του Χάρβαρντ, Άλαν Γκάρμπερ, έστειλε χθες επιστολή προς τα μέλη της πανεπιστημιακής του κοινότητας, με την οποία εξηγεί το σκεπτικό της απόφασής του για την υπεράσπιση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και αξιοπρέπειας του ιδρύματος. Και ευθύς αμέσως, το ίδιο βράδυ, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι παγώνει χρηματοδότηση ύψους 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Το πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι αν το κορυφαίο πανεπιστήμιο θα αντέξει στην επίθεση των ιδεολόγων του ακροδεξιού σκοταδισμού, που αναμένεται να ενταθεί. Και το δεύτερο, αν και άλλα μεγάλα πανεπιστήμια σκοπεύουν να ακολουθήσουν τον δρόμο της αντίστασης, που χάραξε το Χάρβαρντ.

Γιώργος Δουράκης

ΥΓ. Αξίζει να διαβάσει κανείς την ιστορική επιστολή του προέδρου του Χάρβαρντ, Άλαν Γκάρμπερ, γιατί δείχνει έμπρακτα ότι υπάρχουν πανεπιστήμια και πανεπιστημιακοί που αντιστέκονται στους οικονομικούς εκβιασμούς και υπερασπίζονται τις ακαδημαϊκές αξίες. Την ελευθερία της έκφρασης και της επιστημονικής έρευνας, την ακαδημαϊκή αυτονομία και αξιοπρέπεια.

Η υπόσχεση της αμερικανικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

Αγαπητά μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας του Χάρβαρντ

Εδώ και τρία τέταρτα του αιώνα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρέχει επιχορηγήσεις και συμβόλαια στο Χάρβαρντ και σε άλλα πανεπιστήμια για να βοηθήσει στην πληρωμή εργασιών που, μαζί με τις επενδύσεις των ίδιων των πανεπιστημίων, οδήγησαν σε πρωτοποριακές καινοτομίες σε ένα ευρύ φάσμα ιατρικών, πολυτεχνικών και επιστημονικών πεδίων. Αυτές οι καινοτομίες έχουν κάνει πάρα πολλούς ανθρώπους στη χώρα μας και σ' όλο τον κόσμο πιο υγιείς και ασφαλείς. Τις τελευταίες εβδομάδες, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απείλησε τις συνεργασίες της με πολλά πανεπιστήμια, συμπεριλαμβανομένου του Χάρβαρντ, ύστερα από καταγγελίες για αντισημιτισμό στα πανεπιστήμιά μας.

Αργά το βράδυ της Παρασκευής, η κυβέρνηση εξέδωσε έναν επικαιροποιημένο και διευρυμένο κατάλογο απαιτήσεων, προειδοποιώντας ότι το Χάρβαρντ πρέπει να συμμορφωθεί, αν θέλει να «διατηρήσει την οικονομική σχέση του με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση».

[...]

Σας συνιστώ να διαβάσετε την επιστολή, για να κατανοήσετε καλύτερα τις πρωτοφανείς απαιτήσεις της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για τον έλεγχο της πανεπιστημιακής κοινότητας του Χάρβαρντ. Υπάρχουν απαιτήσεις για «τσεκάρισμα» των απόψεων του φοιτητικού μας σώματος, του διδακτικού προσωπικού, του διοικητικού προσωπικού και για τη «μείωση της εξουσίας» ορισμένων φοιτητών, διδασκόντων και διοικητικών στελεχών, που στοχοποιούνται λόγω των ιδεολογικών τους απόψεων. Έχουμε ενημερώσει τη διοίκηση μέσω του νομικού μας συμβούλου ότι δεν θα δεχθούμε την προτεινόμενη συμφωνία τους. Το πανεπιστήμιο δεν πρόκειται να απεμπολήσει την ανεξαρτησία του ούτε να παραιτηθεί από τα συνταγματικά του δικαιώματα. […]

Καμία κυβέρνηση -ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία- δεν πρέπει να υπαγορεύει τι μπορούν να διδάσκουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ποιους μπορούν να εγγράφουν και να προσλαμβάνουν και ποιους τομείς σπουδών και έρευνας μπορούν να ακολουθούν.

Το έμβλημά μας -Veritas, Αλήθεια- μας καθοδηγεί, καθώς οδεύουμε στο δύσκολο μονοπάτι που έχουμε μπροστά μας. Η αναζήτηση της αλήθειας είναι ένα ταξίδι χωρίς τέλος. Απαιτεί να είμαστε ανοιχτοί σε νέες πληροφορίες και νέες προοπτικές, να υποβάλλουμε τις πεποιθήσεις μας σε συνεχή έλεγχο και να είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε γνώμη. Μας υποχρεώνει να αναλάβουμε το δύσκολο έργο της αναγνώρισης των ατελειών μας, ώστε να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε την πλήρη υπόσχεση του Πανεπιστημίου, ιδίως όταν η υπόσχεση αυτή απειλείται.

[…]

Αυτοί οι στόχοι δεν θα επιτευχθούν με την επίδειξη πυγμής, που δεν βασίζεται στον νόμο, για τον έλεγχο της διδασκαλίας και της μάθησης στο Χάρβαρντ και την υπαγόρευση του τρόπου λειτουργίας του. Το έργο της αντιμετώπισης των προβλημάτων μας, της εκπλήρωσης των δεσμεύσεών μας και της ενσάρκωσης των αξιών μας είναι δική μας υπόθεση να το καθορίσουμε και να το αναλάβουμε συλλογικά ως κοινότητα. Η ελευθερία της σκέψης και της έρευνας, σε συνδυασμό με τη μακροχρόνια δέσμευση της κυβέρνησης να τη σέβεται και να την προστατεύει, έχει επιτρέψει στα πανεπιστήμια να συμβάλλουν με ουσιαστικό τρόπο στη διαμόρφωση μιας ελεύθερης κοινωνίας και στην καλύτερη υγεία και ευημερία των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Όλοι έχουμε συμφέρον να διαφυλάξουμε αυτή την ελευθερία. Προχωράμε τώρα, όπως πάντα, με την πεποίθηση ότι η άφοβη και απεριόριστη αναζήτηση της αλήθειας απελευθερώνει την ανθρωπότητα -και με πίστη στη διαρκή υπόσχεση που δίνουν τα αμερικανικά κολέγια και πανεπιστήμια για τη χώρα μας και για ολόκληρο τον κόσμο.

Με εκτίμηση,

Άλαν Μ. Γκάρμπερ

14 Απριλίου 2025

https://www.harvard.edu/president/news/2025/the-promise-of-american-higher-education/