Αμφιλεγόμενη βοήθεια του Πεκίνου στην Αφρική

Του TRISTAN COLOMA

Το 4ο Φόρουμ Αφρο-Κινεζικής Συνεργασίας (FOCAC) διεξήχθη στο Σαρμ Ελ-Σεΐχ της Αιγύπτου, τον Νοέμβριο του 2009.

Ο κινέζος πρωθυπουργός και ο αιγύπτιος συνάδελφός του στο 4ο Φόρουμ Αφρο-Κινεζικής Συνεργασίας.Ενόψει της συνόδου, ο κινέζος πρόεδρος, Χου Ζιντάο, είχε πραγματοποιήσει, εννέα μήνες νωρίτερα, περιοδεία στο Μαλί, στη Σενεγάλη, στην Τανζανία και στα νησιά Μαυρικίου. Είχε, τότε, επιβεβαιώσει την προσήλωσή του στις αποφάσεις που είχαν ληφθεί στο Πεκίνο, το 2006.

Τη χρονιά εκείνη η Κίνα είχε δώσει μεγάλη σημασία στη διοργάνωση του 3ου FOCAC. Εφτασε, μάλιστα, στο σημείο να απαγορευθεί η κυκλοφορία στους οδικούς άξονες που συνέδεαν τα ξενοδοχεία των αντιπροσωπειών με τον τόπο της συνόδου. Η τελευταία, άλλωστε, είχε λάβει τη μορφή μιας μεγάλης οικογενειακής γιορτής, όπου ο αυτοανακηρυχθείς πατριάρχης Χου Ζιντάο είχε βάλει τους «αφρικανούς αδελφούς» του -όπως του άρεσε να αποκαλεί τους σαράντα οκτώ προσκεκλημένους ηγέτες- σε θέση ανάπαυσης πίσω του για την αναμνηστική φωτογραφία. Και καθώς στη μετά Μάο εποχή η «ιδεολογική αδελφοσύνη» έδωσε τη θέση της στην «οικονομική συνεργασία», τέθηκαν οι βάσεις για συνεργασίες προς «αμοιβαίο όφελος» και για την απόσβεση του χρέους των αφρικανικών χωρών.

Στην Αίγυπτο, αυτή τη φορά, ο κινέζος πρωθυπουργός, Ουέν Τζιαμπάο, θέλησε εξ αρχής να κάνει τους όποιους επικριτές της χώρας του να σιωπήσουν: «Η κινεζική βοήθεια στην Αφρική δεν θα συνδέεται με πολιτικές προϋποθέσεις (...) Η Αφρική μπορεί να λύσει μόνη της τα προβλήματά της». Κι ο υπουργός Εμπορίου, Τσεν Ντεμίνγκ, έσπευσε να προσθέσει: «Η υποστήριξη του Πεκίνου είναι ανυστερόβουλη και χωρίς προϋποθέσεις». Πολλοί δυτικοί παρατηρητές προσάπτουν στην Κίνα συμπεριφορές αρπακτικού και νοοτροπία νεοαποικισμού. Ιδιαίτερα επικρίνονται η μαζική εισαγωγή πρώτων υλών με αντάλλαγμα φαραωνικές επενδύσεις σε υποδομές και η λειτουργία τους χωρίς να λαμβάνονται υπ' όψιν η κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη των εταίρων. Σε μία δεκαετία, η Αφρική έγινε ο τρίτος οικονομικός εταίρος της Κίνας, μετά τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ομως η «βοήθεια», όπως τη διατυπώνει ο Ουέν Τζιαμπάο, βασίζεται στο ντάμπινγκ και στη χρήση του υπάκουου και, κυρίως, φθηνού κινεζικού εργατικού δυναμικού. Χωρίς να μιλήσουμε για τη λεηλασία των ορυχείων του Κονγκό και τη μαζική αποψίλωση των δασών της Κεντρικής Αφρικής.

Παρά τη δεσπόζουσα θέση της Κίνας σε μεγάλο αριθμό αφρικανικών χωρών, ο πρωθυπουργός της επέμεινε: «Την ανάπτυξη στην Αφρική θα τη φέρει μόνο ένα αφρικανικό μοντέλο». Με κινεζική χρηματοδότηση; Η Κίνα, εντελώς αφιλοκερδώς, προσφέρεται να χορηγήσει 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε ομολογιακό δάνειο στις χώρες της μαύρης ηπείρου. Αλλά η «διακήρυξη του Σαρμ Ελ-Σεΐχ» δεν περιορίστηκε εκεί. Για να κατασιγάσει τις επικρίσεις περί αθέμιτου ανταγωνισμού, ο Τσε Ντεμίνγκ δεσμεύθηκε να ανοίξει περισσότερο την κινεζική αγορά στις αφρικανικές εξαγωγές και να καταργήσει τους τελωνειακούς δασμούς για το 95% των προϊόντων των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών της Αφρικής. Πέραν της τεχνολογικής βοήθειας και της συνεργασίας στον αγροτικό τομέα, η Κίνα υποσχέθηκε την προμήθεια ιατρικού εξοπλισμού αξίας 700 εκατομμυρίων δολαρίων και τη λειτουργία πενήντα ινστιτούτων «Κομφούκιος» μέχρι το 2012.

Η τελευταία υπόσχεση της Κίνας ήταν ότι θα απλοποιηθεί η διαδικασία χορήγησης βίζας. Οι Αφρικανοί της Καντόνας, ούτως ή άλλως θεατές των γεγονότων, περιμένουν να δουν έργα για να πιστέψουν

Enet.gr