ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: ΤΙ ΑΠΕΜΕΙΝΕ

Το στοίχημα που χάθηκε

Χωρίς αντίκρυσμα οι προσδοκίες, έξι ακριβώς χρόνια μετά τους Αγώνες

Χωρίς αντίκρυσμα έμειναν οι προσδοκίες για ριζικήβελτίωση των συνθηκών ζωής στο Λεκανοπέδιο από τη μεταολυμπιακή αξιοποίηση των ΟλυμπιακώνΑγώνων του 2004
Την ίδια ώρα, το κράτος χάνει κάθε χρόνο τουλάχιστον 15 εκατομμύρια ευρώ από την αξιοποίηση των εγκαταστάσεων, αφού δεν φρόντισε να διασφαλίσει τα συμφέροντά του με συνέπεια, όπως λέει ο γενικός γραμματέας στα Ολυμπιακά Ακίνητα, Γιάννης Πυργιώτης, αλλά «περιορίζεται σε μια απλή διαχείριση των συμβάσεων. Η αξιοποίηση σε πολλές περιπτώσεις έχει μπλοκάρει και ο κόσμος δεν έχει πρόσβαση σε αυτά».

Είναι πλέον κοινό μυστικό ότι το στοίχημα χάθηκε. Σήμερα, 6 χρόνια μετά τους 28ους Ολυμπιακούς Αγώνες, γίνονται προσπάθειες να υλοποιηθούν- έστω και μερικώς- όλα όσα σχεδιάζονταν να γίνουν πριν από τους Αγώνες του 2004 και πάλι με «πρότυπο» το μεταολυμπιακό θαύμα της Βαρκελώνης, όπως είναι για παράδειγμα η απελευθέρωση τού παραλιακού μετώπου.

Ολοι πλέον μιλάνε για την έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού και προγραμματισμού που είχε ως συνέπεια να μπλοκάρει στην πλειονότητά του το σχέδιο αξιοποίησης. Κι ας κόστισαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες γύρω στα 7 δισ. ευρώ.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός, όπως επισημαίνει ο γενικός γραμματέας στα Ολυμπιακά Ακίνητα, «ότι από τα περίπου 25 εκατομμύρια ευρώ που θα ήταν τα ετήσια έσοδα του Δημοσίου από την εκμετάλλευση, σήμερα είναι ζήτημα αν εισπράττονται τα 10 εκατ. ευρώ. Ετσι, πλέον εξετάζεται η συνένωση των Ολυμπιακών Ακινήτων με την ΕΤΑ, με στόχο την καλύτερη διαχείριση και την εξοικονόμηση πόρων».

Σύμφωνα με τον ίδιο «δεν υπήρξε μέριμνα για καλύτερη θεσμική θωράκιση, με συνέπεια να υπάρχουν πολλές προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ υπάρχουν ανάδοχοι, όπως είναι η περίπτωση του Ιστιοπλοϊκού Κέντρου στον Αγ. Κοσμά, που δεν προχωρούν στην αξιοποίηση της επένδυσης».

Ναι, έγιναν εντυπωσιακοί Αγώνες. Και, μεταξύ άλλων, καθάρισε για λίγο το παραλιακό μέτωπο, το ΟΑΚΑ άλλαξε όψη με τις παρεμβάσεις του Καλατράβα, έγινε το Ολυμπιακό Χωριό (στο οποίο σήμερα ούτε το πράσινο δεν συντηρείται) κ.ά. Ομως, μόλις έπεσε η αυλαία των Ολυμπιακών Αγώνων μπήκαν αμέσως περιφράξεις και οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις έκλεισαν για το κοινό. Ο μεγάλος παραλιακός περίπατος... απλώς πήγε περίπατο (!), το μητροπολιτικό πάρκο του Ελληνικού ακόμη σχεδιάζεται, οι σταθμοί του Μετρό στα νότια δεν έχουν παραδοθεί, ενώ η επέκταση προς Πειραιά έχει μπλοκάρει.

Πολεοδομική αποτυχία. «Οι υποδομές, η χωροθέτηση και η μεταολυμπιακή χρήση των ολυμπιακών ακινήτων ήταν μια μεγάλη πολεοδομική αποτυχία σε σχέση με τους άξονες ανάπτυξης της πόλης», επισημαίνει ο καθηγητής Πολεοδομίαςπρόεδρος του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας, Γιάννης Πολύζος. «Πρόκειται για μεγάλες εμπορικές επιφάνειες που δεν έδεσαν με τον περιβάλλοντα χώρο».

Από την πλευρά του, ο πολιτικός μηχανικός και μέλος του Δ.Σ. των Ολυμπιακών Ακινήτων, Τάσος Χωμενίδης, αναφέρει ότι «σήμερα η συντήρηση των Ολυμπιακών Ακινήτων φτάνει τα 20 εκατομμύρια και κοστίζει περισσότερο από τα έσοδα και αυτός είναι ο λόγος που θα γίνει επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων συντήρησης».

Το σχέδιο είναι παλιό, αλλά και επίκαιρο. Να ανοίξει και πάλι το παραλιακό μέτωπο. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου συνοδευόμενος από τον ισπανό αρχιτέκτονα Χοσέπ Αθεπίγιο- που θεωρείται ο υπεύθυνος για το θαύμα της Βαρκελώνης - επισκέφθηκε τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις στο Ελληνικό και στο στάδιο του Τae Κwon Do και τόνισε: «Θα ανοίξουμε το θαλάσσιο μέτωπο και θα διαμορφώσουμε χώρους αναψυχής, πρασίνου και πολιτισμού».

Τα σχέδια για εφέτος, ωστόσο, προβλέπουν τη δημιουργία μόνο τριών ελεύθερων παραλιών- συνολικού μήκους 2 χιλιομέτρων- γύρω από το νυχτερινό κέντρο «Φαντασία» που κατεδαφίστηκε τον περασμένο Μάρτιο παρουσία του Πρωθυπουργού και της υπουργού Περιβάλλοντος Τίνας Μπιρμπίλη.


Σκουπιδότοπος η ολυμπιακή παραλία

Σκουπίδια, περιφραγμένοι χώροι που εμποδίζουντην ελεύθερη πρόσβαση του κοινού, μπάζα και... στο βάθος θάλασσα είναι η εικόνα που συναντάει κανείς, από το ΣΕΦ έως τα στάδιατου Βeach Volley και του Τae Κwon Do.

Εξι καλοκαίρια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα, η παραλία έχει σχεδόν την ίδια εικόνα όπως και πριν από το 2004. Τότε ήταν ένας απέραντος σκουπιδότοπος με μπάζα. Τώρα, μια απέραντη έκταση με χώμα, διάσπαρτα σκουπίδια και μηδαμινό πράσινο.

Η εγκατάλειψη της ολυμπιακής παραλίας μάλιστα είχε αρχίσει σχεδόν αυτόματα μετά τη λήξη των Αγώνων. Τα φυτά που είχαν φυτευτεί ξεράθηκαν, τα ποτιστικά συστήματα λεηλατήθηκαν, οι περίπατοι δίπλα στη θάλασσα ουδέποτε συντηρήθηκαν.

Οσο για το σχέδιο ανάπλασης που περιελάμβανε την κατασκευή οικολογικού πάρκου, ακόμη δεν έχει αρχίσει. Το πιθανότερο είναι η δημοπράτηση των έργων να γίνει μέσα στο 2011. Κάτι που σημαίνει ότι ακόμα και μετά τη λήξη των Ολυμπιακών του Λονδίνου, το 2012, η παραλία από το Νέο Φάληρο έως το Παλαιό θα παρουσιάζει την ίδια εικόνα εγκατάλειψης. Το γήπεδο του Βeach Volley στα όρια Καλλιθέας- Μοσχάτου είναι ίσως η πιο ενδεικτική περίπτωση εγκατάλειψης ενός ολυμπιακού ακινήτου. Συρματοπλεγμένο και αμπαρωμένο απ΄ άκρη σ΄ άκρη, χρησιμοποιήθηκε μόνο το 2005 για ένα μουσικό φεστιβάλ και από τότε... «κλειστόν» για πολίτες και αθλητές, μολονότι ο σχεδιασμός ήταν να αποτελέσει τον «Λυκαβηττό της παραλίας» με τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Πρόσφατα, με ενέργειες του Δήμου Καλλιθέας, αφαιρέθηκε ένα συρματόπλεγμα μπροστά από το γήπεδο που έφτανε σχεδόν έως τη θάλασσα. Το κομμάτι που «απελευθερώθηκε» έχει γκαζόν και έναν ξύλινο διάδρομο για περίπατο. «Η εγκατάσταση είναι τελείως εγκαταλελειμμένη. Ο συγκεκριμένος ιδιώτης δεν μπόρεσε να την αξιοποιήσει- ούτε κάποια άλλα Ολυμπιακά Ακίνητα που πήρε σε διπλανούς χώρους. Γι΄ αυτόν τον λόγο ζητάμε από την κυβέρνηση να δοθεί το Βeach Volley στον δήμο, στους πολίτες. Να αποτελέσει το θέατρο της θάλασσας» τονίζει ο δήμαρχος Καλλιθέας, Κώστας Ασκούνης. Οπως προσθέτει «αυτό που επιθυμούμε είναι ενιαία διαχείριση του παραλιακού μετώπου προς όφελος των πολιτών».


«Ζούμε έναν ιδιότυπο αποκλεισμό»

Πριν από 5 χρόνια ο 37χρονος γεωπόνος Παναγιώτης Ταλαμπάκας άφησε την Κηφισιά, όπου έμενε σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα, για να εγκατασταθεί με την οικογένειά του στο Ολυμπιακό Χωριό. Στην αρχή όλα έδειχναν «ιδανικά», αφού ήταν ένας από τους τυχερούς που απέκτησαν σπίτι με κλήρωση σε μια περιοχή με πρότυπη πολεοδομική και οικιστική ανάπτυξη. «Σήμερα η περιοχή μοιάζει να έχει εγκαταλειφθεί και πλέον τα βράδια νιώθουμε και ανασφαλείς», λέει. «Αν και πρόκειται για πρότυπο οικισμό, στην πράξη ζούμε έναν ιδιότυπο αποκλεισμό. Δεν υπάρχει αστυνόμευση. Οι συγκοινωνίες με τον... έξω κόσμο, το Μενίδι, δεν επαρκούν. Δεν υπάρχουν καταστήματα για να κινείται η αγορά και τα σπίτια είναι γεμάτα κακοτεχνίες, αφού οι εργολάβοι ήθελαν απλώς να τα παραδώσουν χωρίς να φροντίσουν για την ποιότητα των κατασκευών. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σκίαστρα (στέγαστρα), όπως προβλεπόταν στην αρχική μελέτη, ενώ οποίος από τους ιδιοκτήτες τοποθετήσει κάποιο μόνος του έχει μπλεξίματα με την Πολεοδομία».

Το κόστος τού Ολυμπιακού Χωριού έφτασε σχεδόν τα 400 εκατομμύρια ευρώ. Υπάρχουν 2.200 σπίτια και σήμερα κατοικούν 10.000 άνθρωποι. Για το πράσινο- που καταλαμβάνει μια έκταση 500 στρεμμάτων από τα οποία τα 228 είναι ενιαία- δαπανήθηκαν περίπου 5 εκατομμύρια ευρώ. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του πρασίνου έχει ξεραθεί αφού, όπως λέει η πρόεδρος του Συλλόγου Κατοίκων Ολυμπιακού Χωριού, Εύα Πασχαλίδου «είναι χαλασμένες οι αντλίες από τις έξι γεωτρήσεις που υπάρχουν».

Σύμφωνα με την ίδια: «Από τα 29 καταστήματα που υπάρχουν, λειτουργούν μόνο 4 (ένα φαρμακείο, δύο ψιλικατζίδικα και ένα με είδη υγιεινής), ενώ άλλα τέσσερα έχουν παραχωρηθεί στον Σύλλογο. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει με τα σχολεία και, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των 3.500 παιδιών, έχουν εγκατασταθεί κοντέινερ στα προαύλια».


«Κράτησαν λίγο οι μαγικές στιγμές»

Η απόφαση των θεατών, των αθλητών και των επισήμων στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 ήταν ομόφωνη:«Το χρυσό μετάλλιο για τους πετυχημένους Αγώνες απονέμεται στους εθελοντές». Η ομοφωνία δεν ήταν τυχαία.Οι 7.000 εθελοντές ήταν αυτοί που έφεραν εις πέρας το σημαντικό έργο της εξυπηρέτησης των χιλιάδων θεατώνκαι αθλητών το 2004. Το χαμόγελο, η ευγένεια, η προθυμία τους κέρδισαν κάθε επισκέπτη. Δύο από τις εθελόντριεςπου βρέθηκαν στα ολυμπιακά στάδια της Αθήνας μιλούν στα «ΝΕΑ» για την ατμόσφαιρα γιορτής που έζησαν πριν από έξι χρόνια. Χαρακτηρίζουν την εθελοντικήπροσφορά τους στους Αγώνες ως μία από τη σημαντικότερες στιγμές στη ζωή τους, ενώ δεν παραλείπουννα σχολιάσουν και την εγκατάλειψη που παρατηρείται σήμερα σε αρκετές εγκαταστάσεις.


«Δεν αξιοποιήσαμε την οργάνωση»

«Oι περισσότεροι εθελοντές μετά τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων είχαμε ένα είδος...

καταθλιπτικού συνδρόμου. Κι αυτό διότι η γιορτή- αυτό ήταν για εμάς οι Αγώνες- είχε τελειώσει».

Ενα μικρό μέρος αυτού του συνδρόμου ακολουθεί ακόμα την κ. Αναστασία Χονδρέλη που προσέφερε εθελοντικά τις υπηρεσίες της το καλοκαίρι του 2004 στους Ολυμπιακούς της Αθήνας.

Γιατί; Πολλά από τα έργα και τα ακίνητα δεν αξιοποιήθηκαν, λέει. «Είναι κρίμα να εγκαταλείπονται όλα αυτά τα έργα που είχαμε ζήσει όλοι εμείς τότε από κοντά». Οπως προσθέτει, «γενικά εκείνη την περίοδο όλα ήταν πολύ οργανωμένα στην πόλη της Αθήνας. Ο κόσμος, όχι μόνο οι εθελοντές, ήταν πολύ πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν τους επισκέπτες και τους τουρίστες. Κι αυτό είναι κάτι, έξι χρόνια μετά, που δεν ισχύει στον ίδιο βαθμό. Δεν αξιοποιήσαμε αυτή την εκπληκτική οργάνωση πόλης που είχαμε τις ημέρες των Αγώνων».

Αυτές τις ημέρες του Αυγούστου η απόφοιτη του Τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών θα το περάσει στο Μεσολόγγι. Απαραίτητη ανάπαυλα για ξεκούραση και διάλειμμα από τους υπολογισμούς και τους αριθμούςεργάζεται σε λογιστικό γραφείο.

Ακριβώς την ίδια περίοδο, πριν από 6 χρόνια όμως, η νεαρή Αναστασία δεν είχε στο μυαλό της τις διακοπές, ούτε την κούραση. Ηταν στο πόδι από τις 8 το πρωί έως τη 1 το βράδυ. Το πρωί έκανε την πρακτική της σε δημόσια υπηρεσία. Και αμέσως μετά... βουρ για το Ολυμπιακό Στάδιο, για να προσφέρει εθελοντικά. «Πολλές φορές έπαιρνα τη στολή του εθελοντή στη δουλειά για να αλλάξω εκεί. Ημουν υπεύθυνη στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο του ΟΑΚΑ. Κατηύθυνα τον κόσμο». Και όπως τονίζει, σε καμία περίπτωση δεν έχει μετανιώσει για τη συμμετοχή της ως εθελόντρια στους Αγώνες. «Ηταν κάτι που ήθελα να το ζήσω και μάλιστα από μέσα».


«Κρίμα για την εγκατάλειψη»

«Oι μαγικές στιγμές των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 κράτησαν λίγο. Πλέον μου μοιάζει πολύ μακρινό όλο αυτό. Τότε η Ελλάδα ήταν η νούμερο ένα χώρα. Ολοι την επαινούσαν για την επιτυχημένη διοργάνωση. Τώρα είμαστε και πάλι στο νούμερο ένα αλλά... για αρνητικούς λόγους, λόγω της κρίσης» λέει στα «ΝΕΑ» η νεαρή ιδιωτική υπάλληλος κ. Δήμητρα Κατεχάκη που τον Αύγουστο του 2004 ήταν μέλος ίσως της πιο επιτυχημένης ελληνικής ομάδας των Αγώνων:

αυτής των εθελοντών. «Ηθελα να γίνω εθελόντρια διότι σκεφτόμουν “πότε θα ξαναγίνουν Ολυμπιακοί στη χώρα μας;”.

Και ήθελα οπωσδήποτε να το ζήσω αυτό από όσο πιο κοντά γινόταν. Αλλωστε αθλήτρια δεν μπορούσα να γίνω» αναφέρει γυρνώντας πίσω στον χρόνο. Για μία εβδομάδα φοιτήτρια τότε του Πανεπιστημίου Αθηνών βοηθούσε στον τομέα της μεταφοράς των θεατών στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις του Κανόε- Καγιάκ. Αυτό όμως που της έχει μείνει είναι η ατμόσφαιρα γιορτής που επικρατούσε σε όλη την Αθήνα. «Πέρασα πάρα πολύ όμορφα. Γνωρίστηκα με πολλούς ανθρώπους. Ελληνες και ξένους εθελοντές. Βγαίναμε έξω και αισθανόμουν σαν να βρισκόμουν σε πόλη του εξωτερικού. Το αίσθημα της ασφάλειας ήταν πολύ μεγαλύτερο εκείνο το καλοκαίρι».

Αφησαν όμως κάτι οι Αγώνες ως κληρονομιά στους πολίτες και στην Ελλάδα γενικότερα; «Σίγουρα έγιναν κάποια έργα που έμειναν. Οπως το Μετρό, το τραμ», λέει. Θεωρεί όμως πως είναι κρίμα να μένουν αρκετές εγκαταστάσεις αναξιοποίητες έξι χρόνια μετά. «Κρίμα, διότι είχε γίνει τότε μεγάλη προσπάθεια να είναι όλα έτοιμα, τέλεια. Και τώρα κάποια απ΄ αυτά εγκαταλείπονται...».

Εξι καλοκαίρια μετά την γιορτή του 2004 η νεαρή απόφοιτος πια του Οικονομικού Πανεπιστημίου, εργάζεται πλέον ως ιδιωτική υπάλληλος στον τραπεζικό τομέα. Και μπορεί οι Αγώνες της Αθήνας να τελείωσαν, αλλά για εκείνη δεν τελείωσε η εθελοντική προσφορά. Για 10η χρονιά, λέει, βοηθάει σε έναν εθελοντικό οργανισμό μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ασχολείται με τα παιδιά.

www.tanea.gr