Ενα μέρος απο την ομιλία του Προέδρου του ΟΕΕ Δυτικής Κρήτης Λενταράκη Βασίλη

Τα τελευταία χρόνια, βιώνουμε το φαινόμενο της ολοένα αυξανόμενης υποχρέωσης των Ελληνικών νοικοκυριών προς τις Τράπεζες και τα λοιπά πιστωτικά ιδρύματα της χώρας μας.
Καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες, στεγαστικά δάνεια, καθώς και προγράμματα μεταφοράς υπολοίπων, από τράπεζα σε άλλη τράπεζα, βρίσκονται σε καθημερινή βάση, στα διαφημιστικά μενού των μέσων μαζικής ενημέρωσης, ενώ παράλληλα αποτελούν και αντικείμενο μόνιμης τηλεφωνικής επικοινωνίας των τραπεζών με τους καταναλωτές, που πολλές φορές, καταντά αρκετά ενοχλητική.
Γιατί όμως έχουμε οδηγηθεί στη σημερινή κατάσταση και τι πρέπει να γίνει προκειμένου να διορθωθεί η κατάσταση και πριν είναι πολύ αργά για τα νοικοκυριά και τη κοινωνία γενικότερα;
Είναι φανερό ότι οι επιβληθείσες πολιτικοοικονομικές επιλογές, ιδιαίτερα μετά την δεκαετία του ΄80, βρήκαν τους ανθρώπους απροετοίμαστους. Οι κοινωνίες, οι πολίτες, τα νοικοκυριά βρέθηκαν ξαφνικά ανέτοιμα, αλλά και ανεκπαίδευτα ταυτόχρονα δε και ευάλωτα απέναντι στη νέα τάξη πραγμάτων.
Οι κανόνες της αγοράς άλλαξαν άρδην. Ενώ παλαιότερα η ζήτηση του καταναλωτή καθόριζε τη παραγωγή, σήμερα συμβαίνει, στις περισσότερες περιπτώσεις, το αντίθετο. Πρώτα παράγεται ένα αγαθό και μετά αρχίζει ένας ατελείωτος διαφημιστικός βομβαρδισμός, προκειμένου να πεισθεί ο καταναλωτής να το αγοράσει.
Όλα λοιπόν άλλαξαν ξαφνικά και απροειδοποίητα και χωρίς επεξηγήσεις ή διευκρινήσεις, η αλλαγή αυτή ονομάσθηκε <<παγκοσμιοποίηση>>.
Το σοκ των ανατροπών υπήρξε έντονο. Ο ασαφής προσδιοριζόμενος ανταγωνισμός και η εμπορευματοποίηση των πάντων, ακόμα και των Δημοσίων αγαθών, οδήγησε σε αβεβαιότητα και έπληξε τη λειτουργία της διανομής του εισοδήματος.
Προ της αβεβαιότητας αυτής, ο στόχος των νοικοκυριών υπήρξε συγκεκριμένος. Η διατήρηση, πάση θυσία, του επιπέδου ζωής που είχαν, η αποφυγή της εισοδηματικής υποβάθμισης και η προστασία της αγοραστικής τους δύναμης.
Στην επιδίωξη του στόχου αυτού, τα νοικοκυριά υπερχρεώθηκαν για δύο κυρίως λόγους.
Ο πρώτος έχει να κάνει με τον υπερκαταναλωτισμό που διακρίνει σήμερα τον άνθρωπο και κυρίως τον Έλληνα και ο δεύτερος έχει να κάνει με την πίεση, μέσω επιστημονικά μελετημένων μεθόδων πειθούς, του χρηματοπιστωτικού συστήματος, που καλούσαν σε δελεαστικούς δήθεν δανεισμούς.
Ο δανεισμός και ο εγκλωβισμός στο τραπεζικό σύστημα, η πρόκληση του ηλεκτρονικού χρήματος και η ανάδειξή του σε μοναδική αξία της εποχής, έφεραν περαιτέρω δανεισμό και εξάρτηση στα νοικοκυριά.
Σήμερα, τα Ελληνικά νοικοκυριά οφείλουν προς τις τράπεζες 80,2 δις ευρώ.
Οι τράπεζες παρουσιάζουν ολοένα και μεγαλύτερες καθυστερήσεις εισπράξεων από τους καταναλωτές, ειδικά όσο αφορά τα καταναλωτικά δάνεια, ενώ παράλληλα παρουσιάζουν αρκετά αυξημένα κέρδη καθώς και σημαντική αύξηση των εσόδων τους από τόκους και προμήθειες.
Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, στα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα παρατηρούνται φαινόμενα υπέρβασης του ορίου του 40% που είναι το όριο που δεν πρέπει να ξεπερνά το κόστος εξυπηρέτησης σε σχέση με το εισόδημα.
Όλοι επομένως οι εμπλεκόμενοι πρέπει να αναθεωρήσουμε αρκετά από τα μέχρι τώρα δρώμενα, έχοντας πάντοτε στο μυαλό μας το ερώτημα:
Ποιος είναι ο στόχος της λειτουργίας του οικονομικού συστήματος;
Η ομαλή και κερδοφόρα λειτουργία του παραγωγικού κυκλώματος ή η κατά το δυνατό καλύτερη, αποτελεσματικότερη και δικαιότερη ικανοποίηση των ανθρωπίνων αναγκών;


Χανιά 28/03/2007
Βασίλης Λενταράκης
Πρόεδρος του ΟΕΕ- ΠΤ Δυτικής Κρήτης