Αλλο διαφάνεια κι άλλο κυνήγι μαγισσών

Για να ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο και να αποφευχθούν δυσάρεστα επακόλουθα, πρέπει να οροθετηθούν επακριβώς με ειδικούς νόμους η διαφάνεια στη διαχείριση του πολιτικού χρήματος, ανεξάρτητα όργανα που θα την ελέγχουν και βαρύτατες κυρώσεις για τυχόν παραβάσεις

Αποτελεί δυσοίωνο φαινόμενο οι δύο αυτές έννοιες, κατά την κοινή πεποίθηση, να είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και αυτό οφείλεται στην επί σειρά ετών πολιτική πρακτική της έλλειψης διαφάνειας κατά τη διαχείριση του πολιτικού χρήματος, στα αλλεπάλληλα οικονομικά σκάνδαλα, που κατά καιρούς ξεσπούν και τα οποία, λόγω της μη ουσιαστικής δικαστικής και πολιτικής διερεύνησης, αφήνουν πίσω τους μία άχλη σε βάρος του πολιτικού κόσμου, στις δίκαιες ή άδικες επιθέσεις των ΜΜΕ κατά των πολιτικών που δεν εκκαθαρίζονται τάχιστα δικαστικώς με την επιβολή εκατέρωθεν κυρώσεων, αλλά χρονίζουν με την προοπτική να ξεχαστούν και κυρίως ο αδικαιολόγητος και ξαφνικός ατομικός πλουτισμός ορισμένων πολιτικών προσώπων που στη σημερινή οικονομική κρίση προκαλεί στον λαό συναισθήματα θυμού. Εξαιτίας όλων των ανωτέρω, ο μέσος άνθρωπος έχει προσδώσει στις παραπάνω έννοιες μεγαλύτερη εμβέλεια και απαξία από ό,τι είναι επιστημονικά παραδεκτό, χαρακτηρίζοντας γενικά ως πολιτική διαφθορά οτιδήποτε λέγεται εις βάρος των πολιτικών.

Πολιτικό χρήμα είναι οι κάθε είδους πόροι που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί και τα πολιτικά κόμματα για τις ανάγκες της πολιτικής τους λειτουργίας. Η απόκτηση και η διαχείρισή τους διέπεται από ειδικούς νόμους, έχει δε διαμορφωθεί και πολιτική πρακτική, η τήρηση των οποίων θα καθιστούσε το «πολιτικό χρήμα» καθ΄ όλα νόμιμο και απαραίτητο για τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών. Η επί σειρά ετών όμως αδιαφανής διαχείρισή του επέφερε μια άκριτη δαιμονοποίησή του που μπορεί να αποβεί επιζήμια για τη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων και ως συνακόλουθα του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Σύμφωνα με τον ορισμό της Διεθνούς Τραπέζης, διαφθορά είναι η χρήση του δημόσιου αξιώματος για ωφέλεια του ιδίου ή τρίτου. Η διαφθορά δεν περιγράφεται ως αδίκημα στον Ποινικό Νόμο, αλλά ως το παραγωγικό αίτιο σειράς ποινικών αδικημάτων που περιγράφονται λεπτομερώς στον Ποινικό Κώδικα και άλλους νόμους. Αλίμονο, όμως, αν θεωρήσουμε οποιαδήποτε συμπεριφορά μη σύννομη ή που εγγίζει, αλλά δεν υπερβαίνει τα όρια του ποινικού αδικήματος, ως πράξη διαφθοράς, αλλά κυρίως να μην υιοθετήσουμε τις καταγγελίες για νόμιμες συμπεριφορές ότι δεν είναι ηθικές, διότι τότε θα επιδοθούμε σε ένα κυνήγι μαγισσών και θα αναδειχθούν διάφοροι εισαγγελείς ηθικής με πολιτικές φιλοδοξίες, αλλά με απρόβλεπτες συνέπειες.

Για να ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο και να αποφευχθούν δυσάρεστα επακόλουθα πρέπει να οροθετηθούν επακριβώς με ειδικούς νόμους η διαφάνεια στη διαχείριση του πολιτικού χρήματος, ανεξάρτητα όργανα που θα την ελέγχουν, οι βαρύτατες κυρώσεις για τυχόν παραβάσεις, αλλά κυρίως η κατά προτίμηση, μέσα σε τακτές προθεσμίες, ταχύτατη απονομή της Δικαιοσύνης, για την οποία υπάρχει μεν νομοθετική πρόβλεψη, που ακόμα δεν απέδωσε καρπούς. Το ζήτημα της έρευνας και κυρώσεων για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό των πολιτικών προσώπων είναι διαφορετικό και μπορεί να αντιμετωπισθεί με την υπάρχουσα νομοθεσία, εφόσον υπάρχει προς τούτο πολιτική βούληση και με κάποιες νομοθετικές ρυθμίσεις για την άρση της υπερπροστασίας τους και επειδή η πρόληψη δρα καλύτερα από την καταστολή, πρέπει να εισαχθούν πλέον αποτελεσματικοί μηχανισμοί ελέγχου των μεγάλων συμβάσεων και προμηθειών με έλεγχο όχι μόνο της νομιμότητας, αλλά και σκοπιμότητας.

Η διαφάνεια κατά τη διαχείριση του πολιτικού χρήματος μπορεί να επιτευχθεί μεταξύ των άλλων και από τις εξής προϋποθέσεις:

1. Ουσιαστική αναβάθμιση του μηχανισμού ελέγχου των εκλογικών δαπανών των κομμάτων και υποψηφίων βουλευτών, που προβλέπεται από το άρθρο 29 παρ. 2 του Συντάγματος.

2. Απαγόρευση δανεισμού από τις τράπεζες στα πολιτικά κόμματα με εγγύηση την κρατική χρηματοδότηση πέραν του τρέχοντος οικονομικού έτους.

3. Διαφάνεια τόσο κατά τη χρηματοδότηση των κομμάτων από το κράτος και από κάθε άλλη πηγή όσο και κατά τη διαχείρισή του.

4. Αλλαγή του ελέγχου του πόθεν έσχες των πολιτικών προσώπων με έμφαση στον τρόπο απόκτησης της περιουσίας και όχι στην απλή αποτύπωση της περιουσιακής κατάστασης αυτών.

Για την επίλυση του φλέγοντος αυτού ζητήματος γίνονται συνεχώς συζητήσεις, έρευνες, ημερίδες από πολιτικούς, διανοητές και ενεργούς πολίτες. Πρόσφατη τον Δεκέμβριο του 2010 είναι η έρευνα της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος στην οποία και συμμετείχα. Καθώς και η τρίτη έκθεση της επιτροπής GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης που υιοθετήθηκε στις 11-6-2011 με αντικείμενο τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και κοινοποιήθηκε στη χώρα μας προς συμμόρφωση. Στις εκθέσεις αυτές που είναι αναρτημένες στο διαδίκτυο, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει. Πιστεύω ότι αυτά που αναφέρονται για την κεντρική πολιτική σκηνή, πρέπει να εφαρμοστούν αναλογικά και για την τοπική Αυτοδιοίκηση προσαρμοσμένα στις περιστάσεις.

Ο Λέανδρος Ρακιντζής είναι Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης

www.ethnos.gr