Η παρανοϊκή εμμονή στη λιτότητα

Τόση αυταρέσκεια. Μόλις πριν από μερικές μέρες, κοινή πεποίθηση ήταν ότι η Ευρώπη επιτέλους είχε τον έλεγχο της κρίσης. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με την υπόσχεση ότι θα αγοράσει ομόλογα των προβληματικών χωρών, ηρέμησε τις αγορές. Το μόνο που χρειαζόταν να πράξει το χρεωμένο κράτος θα ήταν να συμφωνήσει σε περισσότερη και μεγαλύτερη λιτότητα κι όλα θα πήγαιναν καλά.

Τόση αυταρέσκεια. Μόλις πριν από μερικές μέρες, κοινή πεποίθηση ήταν ότι η Ευρώπη επιτέλους είχε τον έλεγχο της κρίσης. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με την υπόσχεση ότι θα αγοράσει ομόλογα των προβληματικών χωρών, ηρέμησε τις αγορές. Το μόνο που χρειαζόταν να πράξει το χρεωμένο κράτος θα ήταν να συμφωνήσει σε περισσότερη και μεγαλύτερη λιτότητα κι όλα θα πήγαιναν καλά.

Οσοι, όμως, είχαν αυτή την πεποίθηση, ξέχασαν κάτι. Οτι είχαν να κάνουν με ανθρώπους. Ξαφνικά, Ισπανία και Ελλάδα ταρακουνήθηκαν από απεργίες και διαδηλώσεις. Αυτό που έλεγαν ουσιαστικά Ισπανοί και Ελληνες ήταν ότι έφτασαν στα όριά τους: με την ανεργία στα επίπεδα της Μεγάλης Ύφεσης και ανθρώπους της μεσαίας τάξης να αναγκάζονται να ψάχνουν στα σκουπίδια, η λιτότητα έχει ήδη ξεπεράσει κάθε όριο. Κι αυτό σημαίνει ότι ίσως δεν υπάρξει συμφωνία τελικά. Και οι διαδηλωτές έχουν δίκιο. Περισσότερη λιτότητα δεν βοηθάει και οι πραγματικά παράλογοι σε αυτήν την κατάσταση είναι οι υποτιθέμενοι σοβαροί πολιτικοί που απαιτούν περισσότερο πόνο...

Ολος αυτός ο πόνος μεγιστοποιείται από τις δραματικές περικοπές και παράλληλα η μείωση κατά μερικές μονάδες του ελλείμματος του προϋπολογισμού δεν λύνει τίποτα. Στην πραγματικότητα, έρευνα του ΔΝΤ αποδεικνύει ότι οι περικοπές σε οικονομίες με βαθιά ύφεση ενδέχεται να μειώσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών, επειδή επιταχύνουν τον ρυθμό της οικονομικής παρακμής. Γιατί τότε γίνεται λόγος για περισσότερο πόνο; Μέρος της εξήγησης είναι ότι στην Ευρώπη πάρα Πολλοί Σοβαροί Ανθρωποι έχουν παρασυρθεί από την «αίρεση» της λιτότητας, εξαιτίας της πεποίθησης ότι τα ελλείμματα κι όχι η τεράστια ανεργία αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Πέρα απ' αυτό, σημαντικό μέρος της κοινής γνώμης στην Ευρώπη -κυρίως στη Γερμανία- περιγράφει την κρίση του ευρώ ως ένα ηθικό πρόβλημα, ως την ιστορία χωρών που ζούσαν πέρα των δυνατοτήτων τους και τώρα είναι αντιμέτωπες με την οδυνηρή αλήθεια. Αυτό το πιστεύουν πολλοί Γερμανοί ψηφοφόροι, κυρίως επειδή αυτό τους λένε οι πολιτικοί τους, οι οποίοι, από φόβο πως οι ψηφοφόροι θα αντιδράσουν πιστεύοντας ότι αυτοί θα πληρώσουν την τεμπελιά των νοτίων, είναι απρόθυμοι να εγκρίνουν τον άμεσο και επείγοντα δανεισμό, προτού τουλάχιστον τιμωρηθούν οι δανειζόμενοι.

Κι αν η Ευρώπη, και δη η Γερμανία, επιθυμεί να σώσει το ευρώ, πρέπει να αφήσει την ΕΚΤ να πράξει τα δέοντα για να βοηθήσει τα χρεωμένα κράτη, χωρίς να απαιτήσει περισσότερο κι άσκοπο πόνο.

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΝΟΜΠΕΛΙΣΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥ ΣΤΟΥΣ NΕW YORK TIMES