Ημερομηνία: 25/6/2007   Μεγέθυνση - Σμίκρυνση - Σχολιασμός

Ως περηφανή νίκη του Τρίτου Κόσμου επί των πολυεθνικών πανηγυρίστηκε η συμφωνία της Αιθιοπίας με την κολοσσιαία αλυσίδα ταχυκαφενείων Starbucks.

Το «ντέρμπι» ξεκίνησε όταν ο Ασενάφι Αργκάβ, σημαντικός παράγων στο εμπόριο καφέ της χώρας του και υπεύθυνος για τις εξαγωγές, με σπουδές οικονομικών, ασχολήθηκε με το συγκεκριμένο ζήτημα της κατοχύρωσης δικαιωμάτων στο σήμα καφέ «Shirkina Sundried Sidamo», που αγοραζόταν αποκλειστικώς από τη «Στάρμπακς».

Όταν ανακάλυψε ότι το κάθε πακέτο πουλιόταν στις δυτικές αγορές 13 δολάρια και κάθε φλιτζάνι τού εκλεκτής ποιότητας καφέ τέσσερα δολάρια κι οι συμπατριώτες του στα εργαστήρια διαλογής κι επεξεργασίας έπρεπε να ζήσουν με 50 σεντς την ημέρα, πήρε απόφαση να αγωνιστεί εναντίον της εκμετάλλευσής τους.

Ο καφές είναι το σημαντικότερο προϊόν της Αιθιοπίας, καλύπτει το 40% των εξαγωγών της και 15 από τα 71 εκατ. του πληθυσμού της ζουν από την καλλιέργειά του. Η Αιθιοπία είναι μία από τις φτωχότερες χώρες της Γης, οι περισσότεροι αγρότες των συνδικάτων αμείβονται με λιγότερα από 80 σεντς για μισό κιλό καφέ!

Η διαμάχη με τη γιγαντιαία πολυεθνική πήρε διαστάσεις σύγκρουσης «Πρώτου» και «Τρίτου Κόσμου. «Τα κέρδη πηγαίνουν σ' εκείνους που κατορθώνουν να κάνουν μία συγκεκριμένη ποικιλία καφέ συνώνυμη μιας μάρκας και να περιβάλλουν αυτή τη μάρκα με διαφημιστική αίγλη», όπως διατυπώνει χαρακτηριστικά ο Γκετασέβ Μενγκίστε -επικεφαλής του αιθιοπικού Γραφείου Προστασίας Πνευματικής Ιδιοκτησίας- κι είχε την ιδέα οι συγκεκριμένες περιοχές παραγωγής εκλεκτής ποιότητας καφέ να μην αποδέχονται πλέον τους εξ αλλοδαπής όρους.
Η δικαστική διαμάχη στην Αμερική ήταν πολύπλοκη και το καίριο ερώτημα ήταν: ποιος καθορίζει ποιο είναι το δίκαιο αντίτιμο ενός προϊόντος; Και ποιος αποφασίζει ανάμεσα σε δύο μη ίσους εταίρους τι είναι δίκαιο;

Το 2006, η «Στάρμπακς» έξαφνα απέσυρε την αίτηση εξασφάλισης πατέντας. Κάτι νέο ξεκίνησε από την εκστρατεία της Αιθιοπίας, αφού στο γραφείο του Μενγκίστε καταφθάνουν συνεχώς φαξ από Ρουάντα, Κένια, Ουγκάντα, Υεμένη για πληροφορίες περί προστασίας δικαιωμάτων. Η ζημιά που υπέστη αυτό το διάστημα το γόητρο της «Στάρμπακς» διεθνώς έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις, ώστε οι υπεύθυνοι εξαναγκάστηκαν να τερματίσουν τη διαμάχη. Στις αρχές Μαΐου οι δύο πλευρές συναντήθηκαν ξανά στην έδρα της εταιρείας, Σιάτλ, κι ανακοινώθηκε πως «στα βασικά υπήρξε συνεννόηση». Η «Στάρμπακς» δήλωσε πρόθυμη να υπογράψει συμφωνία χορήγησης αδείας κι οι νομικοί σύμβουλοι ανέλαβαν τις λεπτομέρειες.

Τελικά, ο αμερικανικός κολοσσός και η αιθιοπική κυβέρνηση κατέληξαν σε συμφωνία για την εγγραφή τριών μοναδικών ειδών αιθιοπικού καφέ ως σήμα κατατεθέν, τερματίζοντας τη δικαστική διαμάχη των δύο πλευρών. Η συμφωνία που υπεγράφη στην Ουάσιγκτον προβλέπει ότι η «Στάρμπακς» θα πωλεί συγκεκριμένο αριθμό αιθιοπικών ειδών καφέ και μάλιστα κατά τρόπο ώστε να προστατεύονται τα κέρδη των Αιθιόπων παραγωγών.