Ακόμη βαθύτερα θα χρειαστεί να βάλουν το χέρι στην τσέπη οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή κρίση, αφού πέρα από τις καλπάζουσες τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου και των καυσίμων θα κληθούν να διασώσουν από τη χρεοκοπία και εταιρείες ενέργειας.

Το κλείσιμο της στρόφιγγας από την Gazprom κατά 60% και το επικείμενο κλείσιμο του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου Nord Stream 1 για συντήρηση αργότερα αυτόν τον μήνα οδήγησε την περασμένη εβδομάδα στο αμήν τη γερμανική Uniper. O μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού αερίου στη Γερμανία (καλύπτει το 1/3 της ετήσιας κατανάλωσης), μεγαλύτερος φορέας εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου και βασικός προμηθευτής μεγάλων εγχώριων βιομηχανιών και επιχειρήσεων κοινής ωφελείας, ζήτησε κρατική στήριξη από το Βερολίνο.

Ο νεοφιλελεύθερος υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ ξέχασε στο άψε-σβήσε την ιδεολογία του και προχώρησε σε άμεσες διαπραγματεύσεις για την εκπόνηση «σωσιβίου», ενώ δεν απέκλεισε και το ενδεχόμενο επιβολής ρήτρας που θα «τηγανίσει» ακόμη περισσότερο τους καταναλωτές όπως ακριβώς εμάς, μετακυλίοντας στην πλάτη τους το υψηλότερο κόστος προκειμένου να εξασφαλιστεί η λειτουργία της Uniper.

Νοτιότερα στη Γαλλία του επίσης νεοφιλελεύθερου και επανεκλεγέντα προέδρου Εμανουέλ Μακρόν υπάρχει εδώ και καιρό η σκέψη να επανεθνικοποιηθεί η Electricite de France. Ο λόγος δεν είναι η διάσωση του κολοσσού ηλεκτρικής ενέργειας της Γαλλίας -στον οποίο το κράτος ελέγχει το 84%- αλλά η χρηματοδότηση των επενδύσεών του, δηλαδή η κατασκευή 6 νέων πυρηνικών αντιδραστήρων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα χρόνια. Το κόστος της επένδυσης υπολογίζεται σε περίπου 60 δισ. ευρώ, όμως η εισηγμένη EDF δεν έχει φράγκο γαλλικό για να επενδύσει, αντίθετα είναι χρεωμένη. Το κόστος κρατικοποίησης και απόσυρσής της από το χρηματιστήριο θα κοστίσει 5-6 δισ. ευρώ στο γαλλικό δημόσιο. Οσο για τη χρηματοδότηση αυτή, όπως έχουν ήδη εικάσει πρώην υπουργοί του Μακρόν, θα καλυφθεί είτε από τα ταμεία του Δημοσίου είτε με αύξηση στους λογαριασμούς των καταναλωτών.

Στη Βρετανία της πλήρως απελευθερωμένης αγοράς ενέργειας, η επίσης φιλική προς τις δυνάμεις της αγοράς, της απορρύθμισης και του ελεύθερου ανταγωνισμού κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον έσπευσε να διασώσει στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου την εταιρεία παροχής φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας Bulb Energy. Η έβδομη μεγαλύτερη εταιρεία ενέργειας της Βρετανίας κατέρρευσε όπως και μερικές ντουζίνες ακόμη υπό το βάρος των υψηλότερων τιμών φυσικού αερίου. Η διάσωσή της -που θα κοστίσει στους Βρετανούς φορολογούμενους 2,2 δισ. λίρες- κρίθηκε από τις αρμόδιες αρχές επιβεβλημένη καθώς λόγω του μεγάλου μεγέθους της οι πελάτες της δεν μπορούσαν να μεταφερθούν σε άλλες εταιρείες.

«Το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις αναγκάζονται ολοένα και περισσότερο να διασώσουν εταιρείες ενέργειας», επισημαίνει χαρακτηριστικά σε δημοσίευμα του Bloomberg η ανεξάρτητη σύμβουλος ενέργειας Κάθριν Πόρτερ, «αποτελεί σημάδι της αποτυχίας να εξετάσουν τον αντίκτυπο των διακυμάνσεων των τιμών στις πολιτικές τους».

Ταυτόχρονα όμως αποτελεί και αποτυχία της περιβόητης απελευθέρωσης της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας που ξεκίνησε πριν από τρεις δεκαετίες. Η απελευθέρωση -ή καλύτερα ιδιωτικοποίηση- της αγοράς ενέργειας υποσχόταν περισσότερες εταιρείες και ισχυρότερο ανταγωνισμό που θα οδηγούσαν σε πτώση τιμών. Αυτό που έφερε ήταν όμως καρτέλ, ολιγοπώλια και υψηλότερες τιμές.

Το αφήγημα της απελευθέρωσης γκρεμίστηκε συθέμελα μετά την πανδημία όταν οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού και του φυσικού αερίου εκτοξεύθηκαν πανευρωπαϊκά στη στρατόσφαιρα και αρκετές επιχειρήσεις του κλάδου αγωνίζονταν να επιβιώσουν. Παρά την καταστροφή, κανείς εκ των ιθυνόντων της απελευθέρωσης δεν απολογείται σήμερα ενώ καμία κυβέρνηση δεν σκέφτεται επανακρατικοποίηση του τομέα. Για την ώρα αποφεύγουν την κατακραυγή ρίχνοντας δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για επιδοτήσεις των λογαριασμών νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ομως κάποια στιγμή όσο μεγάλο κι αν είναι το βαρέλι, στερεύει. Πόσο μάλλον όταν κάποιοι αναλυτές διαμηνύουν ότι το μεγάλο bailout μόλις τώρα ξεκίνησε.

www.efsyn.gr